Ngành chế biến thịt tại Việt Nam đã có sự tăng trưởng đáng kể trong thập kỷ qua, trở thành một thành phần quan trọng của nền kinh tế quốc gia. Ngành này không chỉ đảm bảo an toàn thực phẩm và tăng giá trị của ngành chăn nuôi mà còn đóng góp đáng kể vào hoạt động xuất nhập khẩu. Sự mở rộng của ngành này là do nhu cầu trong nước tăng, thị trường xuất khẩu bùng nổ và đầu tư vào cơ sở hạ tầng.

Sản xuất trong nước các sản phẩm thịt

Sản lượng thịt trong nước của Việt Nam đóng vai trò quan trọng trong ngành nông nghiệp, với sản lượng tăng trưởng ổn định, từ 6,4 triệu tấn năm 2020 lên ước tính 7,8 triệu tấn năm 2023. Trong đó, thịt lợn vẫn là sản phẩm chủ đạo, chiếm tỷ trọng lớn nhất trong sản lượng thịt cả nước. Gia cầm cũng là một đóng góp đáng kể với mức tăng trưởng ổn định khoảng 25% từ năm 2020 đến năm 2023, trong khi sản lượng thịt bò và trâu vẫn còn hạn chế do hạn chế về đất đai, chi phí thức ăn chăn nuôi cao và sự cạnh tranh từ thịt bò nhập khẩu[1].

Output of major livestock products

Đơn vị: nghìn tấn

Nguồn: Niên giám thống kê 2023

Sự tăng trưởng này phản ánh nhu cầu ngày càng tăng đối với các sản phẩm từ thịt do dân số tăng, xu hướng đô thị hóa mạnh mẽ và tăng trưởng kinh tế. Năm 2023, dân số Việt Nam tăng 0,8% theo năm, đô thị hóa đạt 38,1% và GDP tăng 5,05%, tổng cộng là $430 tỷ[2].

Giá trị xuất nhập khẩu các sản phẩm thịt

Theo Tòa soạn Báo Chăn nuôi Việt Nam[3], năm 2023, Việt Nam xuất khẩu 22 nghìn tấn sản phẩm thịt, trị giá hơn $110 triệu, tăng 19% về khối lượng và tăng 30,4% về giá trị so với năm trước. Các sản phẩm xuất khẩu chính bao gồm thịt lợn tươi, ướp lạnh hoặc đông lạnh. Các thị trường xuất khẩu chính là Hồng Kông (54,4%), tiếp theo là Trung Quốc, Bỉ và Hoa Kỳ.

Cơ cấu thị trường xuất khẩu chính của Việt Nam về thịt và sản phẩm từ thịt (% theo giá trị)

100% = 110,3 triệu đô la Mỹ

Nguồn: Ban biên tập Chăn nuôi

Bên cạnh đó, năm 2023, Việt Nam nhập khẩu 717 nghìn tấn thịt và sản phẩm từ thịt, trị giá hơn 1 tỷ USD, tăng 5,4% về lượng nhưng giảm 3,9% về giá trị so với năm 2022. Các sản phẩm nhập khẩu chủ yếu là thịt và phụ phẩm ăn được của gia cầm; phụ phẩm ăn được của lợn, trâu, bò sống, ướp lạnh hoặc đông lạnh;… Cùng năm, Việt Nam nhập khẩu chủ yếu từ Ấn Độ (22,4%), và các nước như Hoa Kỳ, Nga, Brazil,…

Nhập khẩu chủ yếu là thịt và các sản phẩm phụ ăn được. Giá trị nhập khẩu của Việt Nam cao gấp mười lần giá trị xuất khẩu, phản ánh những hạn chế về chất lượng thịt và khả năng chế biến sâu, cản trở khả năng xuất khẩu cạnh tranh.

Cơ cấu thị trường nhập khẩu thịt và sản phẩm thịt chính của Việt Nam (% theo giá trị)

100% = 1,4 tỷ USD

Nguồn: Ban biên tập Chăn nuôi

Tổng quan về các công ty chế biến thịt tại Việt Nam

Tính đến năm 2022, ngành chế biến thịt tại Việt Nam có khoảng 668 doanh nghiệp, ít hơn một chút so với những năm trước. Tuy nhiên, ngành này đã chứng minh được sự tăng trưởng doanh thu ấn tượng, với tổng giá trị hơn $1 tỷ, phản ánh tốc độ tăng trưởng là 35%. Đây là mức tăng đáng kể so với tốc độ tăng trưởng 25% của năm 2020 và 2021. Ngoài ra, các doanh nghiệp chế biến thịt chủ yếu tập trung ở vùng Đông Nam Bộ và Đồng bằng sông Hồng tại Việt Nam, với tỷ lệ doanh nghiệp lớn và doanh nghiệp vừa và nhỏ lần lượt là 5% và 30% vào năm 2022[4]

Revenue of companies in processing and preserving of meat industry in Vietnam

(Đơn vị: Triệu USD)

Nguồn: Cơ sở dữ liệu doanh nghiệp của B&Company

Giới thiệu một số công ty chủ chốt trong ngành chế biến thịt tại Việt Nam

Bảng dưới đây cung cấp thêm thông tin về 5 công ty chế biến thịt hàng đầu tại Việt Nam. Ngoài các công ty trong nước của Việt Nam, các công ty quốc tế lớn như CP và Japfa đã đầu tư vào Việt Nam. Các sản phẩm chính bao gồm thịt lợn, thịt bò và thịt gà. Ngoài ra, các công ty chủ chốt đang ngày càng tập trung vào chế biến tiên tiến và thành lập các nhà máy hiện đại, tiêu chuẩn cao. Những nỗ lực này không chỉ nhằm đáp ứng nhu cầu thị trường trong nước mà còn mở rộng sang các thị trường xuất khẩu:

Nguồn: Tổng hợp của B&Company

Đầu tư và Phát triển Cơ sở hạ tầng

Ngành chế biến thịt đã chứng kiến sự gia tăng đầu tư nhằm hiện đại hóa cơ sở hạ tầng và mở rộng năng lực. Ví dụ, nhà sản xuất trứng Ba Huân đã chuyển sang sản xuất nhiều loại trứng chế biến và sản phẩm gia cầm, trong khi Masan MEATLife, một công ty con của Masan Group, đã đưa vào hoạt động Tổ hợp chế biến thịt MEATDeli Sài Gòn trị giá $77,6 triệu đô la Mỹ tại Tỉnh Long An vào năm 2020[5].

Ngoài ra, ngành này đã thu hút được nguồn đầu tư đáng kể trong và ngoài nước nhằm phát triển các cơ sở chế biến. Đáng chú ý, vào tháng 3 năm 2023, Vinamilk đã liên doanh với Tập đoàn Sojitz của Nhật Bản để thành lập tổ hợp chăn nuôi và chế biến bò thịt tại tỉnh Vĩnh Phúc, miền Bắc Việt Nam, với vốn đầu tư ước tính là $127 triệu đô la Mỹ[6]Với diện tích 75 ha, cơ sở này được thiết kế để nuôi tới 10.000 con gia súc, với công suất chế biến hàng năm khoảng 10.000 tấn thịt bò.

The complex includes a modern livestock farm and processing plant

Nguồn: Vinamilk

Thách thức và cơ hội

Mặc dù tăng trưởng, ngành chế biến thịt vẫn phải đối mặt với những thách thức như dịch bệnh bùng phát, bao gồm cả dịch tả lợn châu Phi (ASF). Vào tháng 7 năm 2024, chính phủ Việt Nam đã báo cáo sự gia tăng đáng kể các đợt bùng phát ASF, dẫn đến việc tiêu hủy hơn 42.000 con lợn, tăng gấp năm lần so với cùng kỳ năm trước[7]. Những đợt bùng phát này gây ra rủi ro cho nguồn cung cấp thực phẩm và lạm phát.

Ngược lại, sự mở rộng của ngành công nghiệp này tạo ra cơ hội cho những tiến bộ công nghệ và áp dụng các thông lệ quốc tế tốt nhất. Các công ty ngày càng đầu tư vào thiết bị chế biến hiện đại và tuân thủ các tiêu chuẩn an toàn thực phẩm toàn cầu để nâng cao chất lượng và độ an toàn của sản phẩm.

Phần kết luận

Ngành chế biến thịt tại Việt Nam đang trên đà tăng trưởng liên tục, được hỗ trợ bởi nhu cầu trong nước ngày càng tăng và thị trường xuất khẩu mở rộng. Các khoản đầu tư liên tục vào cơ sở hạ tầng, cùng với việc tập trung vào kiểm soát dịch bệnh và tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế, dự kiến sẽ củng cố khả năng phục hồi và khả năng cạnh tranh của ngành.

Tóm lại, ngành này đang ở giai đoạn then chốt, cân bằng giữa các cơ hội tăng trưởng với những thách thức đang phát triển. Với các khoản đầu tư liên tục, các hoạt động đổi mới và quan hệ đối tác chiến lược, ngành này đang sẵn sàng đáp ứng nhu cầu trong nước và toàn cầu đang tăng lên đồng thời đóng góp đáng kể vào nền kinh tế.

[1] Niên giám thống kê 2023

[2] Tổng cục Thống kê Việt Nam

[3] Tòa soạn chăn nuôi

[4] Cơ sở dữ liệu doanh nghiệp của B&Company

[5] Tóm tắt về Việt Nam

[6] Sojitz

[7] Reuters

Đọc các bài viết khác