Tổng quan

Phải đến năm 1920 khi người Pháp mang bò sữa nước ngoài vào Việt Nam, người dân địa phương mới biết đến sữa bò. Năm 1924, sản phẩm Longevity & Dutch Lady lần đầu tiên được giao dịch tại Sài Gòn (sau đổi tên thành Thành phố Hồ Chí Minh) và trở thành đơn vị đầu tiên trong ngành sữa lâu đời. Kể từ đó, ngành sữa Việt Nam đã phát triển mạnh mẽ. Theo Euromonitor, tổng quy mô thị trường sữa Việt Nam năm 2019 đã đạt hơn 5,2 tỷ đô la Mỹ và báo cáo từ Hiệp hội sữa Việt Nam cũng chỉ ra rằng doanh thu của thị trường sữa đã đạt 4,7 tỷ đô la Mỹ vào năm 2018, tăng 9% so với năm 2017 và đạt tốc độ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) là 12,7% trong giai đoạn 2010-2018.

Năm 2020 với đại dịch COVID-19 đã chứng kiến sự vật lộn của nhiều ngành hàng và đặc biệt là FMCG. Tỷ lệ việc làm tăng và chỉ số niềm tin người tiêu dùng giảm đã khiến người tiêu dùng cắt giảm ngân sách chi tiêu của họ ở nhiều ngành hàng. Tuy nhiên, ngành sữa chỉ mất một chút với mức giảm nhẹ 4% về giá trị thị trường (Nghiên cứu SSI). Dựa trên số liệu gần đây của Nielsen, lượng tiêu thụ sữa vẫn chiếm 12% lượng tiêu thụ FMCG tại Việt Nam trong nửa đầu năm 2020, không thay đổi so với số liệu thống kê năm 2019.

Hành vi mua sắm của người tiêu dùng

Kết quả khảo sát “Hành vi tiêu dùng sữa” do BEAN Survey thực hiện (11/2020) với 399 người tham gia đã chứng minh vai trò thiết yếu của các sản phẩm từ sữa trong đời sống hàng ngày của người Việt Nam với 100% người tham gia khảo sát cho biết đã sử dụng sữa và các sản phẩm từ sữa khác trong ba tháng qua. Đặc biệt, 64% sử dụng sữa hằng ngày và 55% sử dụng các sản phẩm từ sữa khác đôi khi mỗi tuần. Trong bối cảnh đại dịch đang diễn biến phức tạp, người tiêu dùng bắt đầu tìm kiếm các sản phẩm giúp tăng cường sức khỏe và sữa được cho là sản phẩm tốt cho hệ miễn dịch. Theo Công ty Cổ phần Chứng khoán TP.HCM, nhu cầu sử dụng các sản phẩm từ sữa trong thời gian đại dịch COVID-19 tăng cao, chủ yếu là sữa chua. Bên cạnh lý do liên quan đến thói quen và sự tiện lợi, 87,5% người tham gia khảo sát BEAN lựa chọn sử dụng các sản phẩm từ sữa vì “Tốt cho sức khỏe”, 42% tiêu thụ vì “Dinh dưỡng” và 32% vì “An toàn”.

Tiềm năng thị trường cho các nhà đầu tư nước ngoài

Theo kế hoạch của Bộ Công Thương năm 2010, ngay cả khi các công ty trong nước đạt sản lượng 1 tỷ lít sữa tươi vào năm 2020, thì cũng chỉ đáp ứng được 38% nhu cầu trong nước, chưa kể đến yếu tố xuất khẩu. Các thương hiệu sữa nước ngoài đã nắm bắt cơ hội và hiện có hơn 300 thương hiệu sữa trên thị trường (MOIT: 2017). Từ Nhật Bản, Morinaga thành lập công ty con tại địa phương vào năm 2010 và Meiji vào năm 2019, trong khi Wakodo (Asahi Group Foods) thâm nhập thị trường thông qua quan hệ đối tác liên doanh với Nutifood.

Là thương hiệu lâu đời nhất, Dutch Lady đã bắt kịp các thương hiệu trong nước về mức độ nhận biết và sử dụng. Đứng thứ 2 – Meiji, mặc dù có mức độ nhận biết là 33% nhưng chỉ có 8% khách hàng mua sản phẩm của họ trong 3 tháng qua. Chúng tôi tin rằng để thâm nhập vào thị trường Việt Nam, các chương trình khuyến mại đáng kể là điều cần thiết. Trên thực tế, 4 lý do hàng đầu để lựa chọn một thương hiệu đã bao gồm “Khuyến mại (78,4%)” và “Hệ thống phân phối rộng khắp, dễ mua (76,2%)” (Khảo sát BEAN – Hành vi tiêu dùng sữa). Năm 2019, giá trị nhập khẩu sữa và các sản phẩm từ sữa đạt 1,048 tỷ USD, tăng 8,7% so với năm 2018.

Phần kết luận

Tất nhiên, chất lượng sản phẩm vẫn là quan trọng nhất. Hiện nay, khoảng 70% sữa trên thị trường trong nước được coi là sữa hoàn nguyên có giá trị dinh dưỡng thấp hơn sữa tươi về mặt vitamin và khoáng chất. Nhờ có CPTPP, các sản phẩm sữa từ Nhật Bản, Singapore và New Zealand không còn phải chịu thuế nhập khẩu và có thể dẫn đến giá sữa giảm và khiến cạnh tranh trở nên gay gắt. Tuy nhiên, người tiêu dùng vẫn rất rõ ràng về những gì họ muốn ở một thương hiệu sữa khi lựa chọn lý do “Không có chất phụ gia (89,5%)” và “Chất lượng (73,4%). Cần phải phân biệt rõ ràng với các sản phẩm giá rẻ và một số công ty trong nước đã cung cấp các sản phẩm hữu cơ và có giá trị dinh dưỡng cao. Các công ty nước ngoài không còn lựa chọn nào khác ngoài việc biến điều này thành điểm chiến thắng của họ. Sẽ rất thú vị khi xem liệu họ có thể tạo ra được sự thay đổi trên thị trường hay không.

Xin hãy đọc các bài viết đánh giá ngành khác từ chúng tôi hoặc yêu cầu một!

Lý Nguyên

Tài liệu tham khảo:

1. Khảo sát BEAN
2. Báo Đầu Tư
3. Hiệp hội sữa Việt Nam
4. Nghiên cứu SSI
5. Nielsen