Ngành bán lẻ dược phẩm tại Việt Nam đang phát triển nhanh chóng, với tiềm năng đáng kể do sự tập trung ngày càng tăng vào sức khỏe và chi tiêu chăm sóc sức khỏe tăng. Bên cạnh các hiệu thuốc tư nhân truyền thống, các chuỗi cửa hàng thuốc đã mở rộng cả về số lượng và ảnh hưởng, dần định hình hành vi của người tiêu dùng bằng cách cung cấp nhiều loại sản phẩm hơn và các dịch vụ bổ sung tiện lợi.

Tổng quan về Việt Nam dược phẩm thị trường bán lẻ

Chi tiêu bình quân đầu người cho dược phẩm dự kiến sẽ tăng đáng kể từ 1,5 triệu đồng vào năm 2021 lên 2,1 triệu đồng vào năm 2026 với CARG là 7%. Tuy nhiên, con số này vẫn thấp hơn đáng kể so với mức trung bình toàn cầu. Với dân số đông và nền kinh tế tăng trưởng nhanh, thị trường dược phẩm Việt Nam được đánh giá là có tiềm năng phát triển đáng kể trong tương lai. Khu vực phía Nam của Việt Nam dự kiến sẽ là thị trường lớn nhất cả nước.

Pharmaceutical expenditure per capita in Vietnam

(Đơn vị: MVND)

Nguồn: WHO và Fitch Solutions

Tính đến tháng 3/2024, số lượng chuỗi nhà thuốc trên toàn quốc đạt 3.246, chủ yếu là do sự mở rộng của gần 600 cửa hàng FPT Long Châu trên toàn quốc. So với năm 2019, số lượng chuỗi nhà thuốc đã tăng khoảng sáu lần. Về địa điểm hoạt động, các cửa hàng bán lẻ chủ yếu tập trung ở Thành phố Hồ Chí Minh và Hà Nội với số lượng cửa hàng áp đảo. Ngoài ra, các chuỗi lớn có xu hướng mở rộng số lượng cửa hàng ra các tỉnh khác để phủ sóng toàn bộ Việt Nam.

The rise of the pharmaceutical retail chain in Vietnam until March 2024 (Đơn vị: cửa hàng)

Nguồn: Tổng hợp Q&Me và B&Company

Những người chơi chính trong thị trường bán lẻ dược phẩm Việt Nam

Thị trường chuỗi bán lẻ dược phẩm được dẫn dắt bởi 3 thương hiệu nội địa, bao gồm FPT Long Châu (1.614 cửa hàng), Pharmacity (899 cửa hàng) và An Khang Pharmacy (526 cửa hàng). Nhìn chung, các thương hiệu nội địa thống trị thị trường gần đây với 7 thương hiệu, trong khi còn lại là một chuỗi Nhật Bản (Matsumoto Kiyoshi) và một chuỗi Singapore (Guardian).

Nguồn: Tổng hợp Q&Me và B&Company

Tuy nhiên, có sự khác biệt về loại sản phẩm được cung cấp. Trong khi các chuỗi bán lẻ Việt Nam phân phối nhiều loại sản phẩm, từ thuốc (cả thuốc không kê đơn và thuốc theo toa), thực phẩm chức năng, mỹ phẩm và thiết bị y tế gia đình, các chuỗi bán lẻ nước ngoài được biết đến với việc cung cấp nhiều loại thực phẩm chức năng và mỹ phẩm đa dạng.

Matsumoto Kiyoshi

Nguồn: Kinh tế VN

Matsumoto Kiyoshi là chuỗi bán lẻ hàng đầu chuyên về dược phẩm và mỹ phẩm tại Nhật Bản, được thành lập vào năm 1932 tại Chiba với tên gọi Matsumoto Yakuho. Tại Việt Nam, Matsukiyo đã ký kết thỏa thuận liên doanh với Tập đoàn thực phẩm Lotus (Công ty cổ phần chế biến thực phẩm Hoa Sen) để thành lập Matsukiyo Việt Nam và khai trương vào năm 2020. Matsumoto Kiyoshi tập trung phân phối các sản phẩm chăm sóc sắc đẹp và thực phẩm bổ sung có nguồn gốc từ Nhật Bản. Một số thương hiệu đáng chú ý mà Matsumoto đang phân phối là Argelan, Recipeo, The Retinotime và Spirulina. . Tất cả các cửa hàng đều nằm trong các trung tâm thương mại lớn. Về phương thức bán hàng, Matsumoto Kiyoshi cung cấp cả hình thức bán hàng tại cửa hàng và bán hàng trực tuyến thông qua các nền tảng thương mại điện tử Shopee và Lazada.

Omi Pharma (Ominext Group)

Nguồn: Trang web của Omi Pharma

Omi Pharma là thành viên của Ominext Group, một công ty công nghệ Việt Nam chuyên về chăm sóc sức khỏe và thông tin y khoa cho thị trường Nhật Bản. Với 15 năm kinh nghiệm và chuyên môn sâu trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe cho một thị trường khó tính như Nhật Bản, họ đã cho ra mắt chuỗi nhà thuốc theo phong cách Nhật Bản vào năm 2019. Omi Pharma phân phối các sản phẩm có nguồn gốc từ Nhật Bản bao gồm thực phẩm chức năng, thực phẩm bổ sung sức khỏe, sản phẩm cho trẻ em, v.v. từ nhiều thương hiệu như DHS, Unicharm, Hatomugi, Tanaphar, Elaphe, Yao City, PH Japan, DEVE, PHARMAACT, SELECT, KOSÉ, Pigeon. Công ty hình dung mỗi hiệu thuốc như một trạm chăm sóc sức khỏe thu nhỏ, được thiết kế giống như một cửa hàng tiện lợi, cung cấp nhiều loại sản phẩm và dịch vụ như công cụ đo sức khỏe, kiểm tra sức khỏe, thông tin sức khỏe phòng ngừa và tư vấn. Về mặt địa điểm cửa hàng, Omi Pharma có 4 cửa hàng tại Hà Nội, trong đó có 3 cửa hàng nằm trong các trung tâm thương mại. Đối với phương thức bán hàng, Omi Pharma cung cấp cả hình thức mua hàng trực tiếp và mua hàng trực tuyến thông qua trang web hoặc ứng dụng OmiCare.

Hành vi của người tiêu dùng thay đổi sau sự trỗi dậy của chuỗi bán lẻ dược phẩm

Thay vì lựa chọn các hiệu thuốc tư nhân, người tiêu dùng ở các thành phố lớn có xu hướng đến các hiệu thuốc chuỗi vì sự đảm bảo về chất lượng và sự đa dạng về loại thuốc có sẵn.

Ngoài ra, dịch vụ chăm sóc khách hàng thông qua website hoặc dịch vụ mạng xã hội như Zalo do chuỗi bán lẻ dược phẩm cung cấp mang lại sự tiện lợi hơn cho người tiêu dùng khi tìm kiếm tư vấn, đơn thuốc hoặc mua thuốc.

Mua hàng trực tuyến là một điểm hứa hẹn khác biệt giữa các hiệu thuốc tư nhân và chuỗi bán lẻ dược phẩm. Trong khi khách hàng có thể cần phải đến trực tiếp các hiệu thuốc tư nhân, với chuỗi bán lẻ dược phẩm, khách hàng có thể đặt hàng từ trang web hoặc nền tảng EC và thậm chí tải đơn thuốc lên trang web để kiểm tra xem các thương hiệu có loại thuốc họ cần hay không.

Ví dụ về hiệu thuốc tư nhân tại Việt Nam

Nguồn: Sức Khỏe và Đời Sống

Khi người tiêu dùng ngày càng chú trọng đến sức khỏe, dẫn đến sự chuyển dịch từ chăm sóc sức khỏe phản ứng sang phòng ngừa chủ động như một cách để bảo vệ sức khỏe của họ. Do đó, khi mua dược phẩm, người tiêu dùng không chỉ tìm kiếm thuốc để điều trị bệnh mà còn chủ động tìm kiếm thực phẩm chức năng và thực phẩm bổ sung để tăng cường và duy trì sức khỏe của họ.

Thách thức với chuỗi bán lẻ dược phẩm tại Việt Nam

Mặc dù số lượng cửa hàng bán lẻ dược phẩm liên tục tăng, thị trường bán lẻ dược phẩm Việt Nam vẫn chủ yếu do các hiệu thuốc tư nhân hoặc quầy thuốc chiếm lĩnh, cả ở khu vực thành thị và nông thôn. Theo báo cáo của Vietdata (2022), số lượng cửa hàng của chuỗi bán lẻ dược phẩm chỉ chiếm 3-5% trong tổng số hơn 60.000 hiệu thuốc tư nhân.

Một thách thức khác là sự cạnh tranh giữa các chuỗi bán lẻ dược phẩm do số lượng cửa hàng tăng lên. Dưới áp lực của thị trường, một số thương hiệu như An Khang Pharmacy (thuộc sở hữu của MWG) có kế hoạch đóng cửa khoảng 200 nhà thuốc trong chuỗi vào năm 2024 (để tập trung vào việc cải thiện lợi nhuận và tối ưu hóa chi phí hoạt động) (Những nhà lãnh đạo, 2023).

Ngoài ra, việc phân phối dược phẩm vẫn còn hạn chế đối với các doanh nghiệp nước ngoài. Theo Thông tư 34/2013/TT-BCT, các công ty dược phẩm có vốn đầu tư nước ngoài được phép nhập khẩu nhưng không được cấp quyền phân phối tại Việt Nam, ngoại trừ các loại dược phẩm do các công ty này sản xuất trong nước, điều này cũng áp dụng cho các doanh nghiệp dược phẩm. Điều này đặt ra một rào cản đáng kể cho các công ty nước ngoài hoạt động trên thị trường dược phẩm Việt Nam và giải thích tại sao các chuỗi bán lẻ dược phẩm nước ngoài tại Việt Nam chỉ phân phối mỹ phẩm và thực phẩm chức năng.

Thông tin chi tiết cho doanh nghiệp

Đối với dược phẩm, việc đảm bảo kiểm soát chất lượng và xác minh sản phẩm là mối quan tâm chính của các nhà bán lẻ và người tiêu dùng. Ngành dược phẩm được biết đến với lòng trung thành cao của khách hàng. Khi khách hàng đã quen với việc mua hàng từ một chuỗi hiệu thuốc cụ thể, họ có xu hướng tiếp tục mua hàng từ chuỗi đó miễn là chất lượng và dịch vụ vẫn tốt. Vấn đề chính nằm ở chỗ nguồn cung sản phẩm có đáng tin cậy về mặt chủng loại, chất lượng và số lượng hay không.

Ngoài ra, thị trường bán lẻ dược phẩm tại Việt Nam hiện đang có tính cạnh tranh cao, với nhiều đối thủ trong nước và quốc tế. Trong số các chuỗi bán lẻ dược phẩm, ba chuỗi lớn nhất đều là của Việt Nam. Để duy trì tính cạnh tranh, các nhà bán lẻ phải phân biệt giữa giá trị sản phẩm và dịch vụ. Đây không chỉ là cuộc cạnh tranh về sản phẩm mà còn là cuộc chiến về quy mô.

Số lượng cửa hàng và nhận diện thương hiệu cũng đóng vai trò quan trọng trong việc ảnh hưởng đến quyết định của khách hàng về nơi mua dược phẩm. Hiện nay, nhu cầu về các sản phẩm chăm sóc sức khỏe, thực phẩm bổ sung và dược mỹ phẩm Nhật Bản đang ngày càng tăng, được bán rộng rãi tại nhiều hiệu thuốc bán lẻ. Các thành phố lớn như Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh đại diện cho những cơ hội đáng kể do dân số đông và sức mua của người tiêu dùng cao.

Với sự cạnh tranh gay gắt và sự thống trị của các chuỗi bán lẻ địa phương, các công ty Nhật Bản nên cân nhắc hợp tác với các chuỗi hiệu thuốc đã thành lập để thâm nhập thị trường bán lẻ dược phẩm Việt Nam. Bằng cách tận dụng mạng lưới rộng lớn của các chuỗi địa phương này, các công ty Nhật Bản có thể thâm nhập thị trường hiệu quả và tiếp cận được lượng khách hàng rộng lớn. Chiến lược này không chỉ tăng cường sự hiện diện trên thị trường mà còn khai thác được lòng trung thành của khách hàng hiện tại và các kênh phân phối của các đối tác bán lẻ này.

Kết luận

Tóm lại, Việt Nam là một thị trường dược phẩm đầy hứa hẹn, với chi tiêu cho y tế ngày càng tăng theo thời gian. Trong khi hầu hết các hiệu thuốc vẫn thuộc sở hữu tư nhân, mạng lưới các chuỗi cửa hàng bán lẻ đang phát triển và được người tiêu dùng chấp nhận do đảm bảo chất lượng sản phẩm và dịch vụ khách hàng vượt trội. Đối với các công ty Nhật Bản quan tâm đến thị trường này, sẽ có lợi khi xem xét hợp tác với các chuỗi hiệu thuốc lớn. Tận dụng mạng lưới rộng lớn của các chuỗi này và tăng cường cung cấp dịch vụ, chẳng hạn như tư vấn trực tuyến và hỗ trợ khách hàng, có thể giúp xây dựng lòng trung thành của người tiêu dùng trong thị trường cạnh tranh cao này.

Đọc các bài viết khác