Giới thiệu

Việt Nam đang đẩy mạnh các sáng kiến của mình để thiết lập một thị trường tín dụng carbon rừng phát triển mạnh mẽ, thể hiện sự tận tâm của mình trong việc hạn chế phát thải khí nhà kính và thúc đẩy các kỹ thuật quản lý rừng bền vững. Thông qua bài viết này, B&Company xem xét tình hình hiện tại của thị trường tín dụng carbon tại Việt Nam, xác định các bên tham gia chính và hợp tác quốc tế, đồng thời đánh giá những thách thức và cơ hội cho hoạt động kinh doanh tín dụng carbon rừng của Việt Nam.

Tình hình hiện tại của tín chỉ carbon rừng ở Việt Nam

Việt Nam đang đẩy nhanh nỗ lực phát triển thị trường tín chỉ carbon rừng thịnh vượng như một phần trong cam kết giảm phát thải khí nhà kính và thúc đẩy các hoạt động lâm nghiệp bền vững. Tín chỉ carbon rừng được tạo ra từ các dự án nhằm mục đích giảm phát thải khí nhà kính thông qua nhiều hoạt động khác nhau, chẳng hạn như giảm nạn phá rừng, tăng cường tái trồng rừng và cải thiện quản lý rừng. Với diện tích rừng rộng lớn của Việt Nam, ước tính đạt 14,79 triệu ha tính đến ngày 31 tháng 12 năm 2022, quốc gia này có tiềm năng đáng kể để trở thành một nhân tố chính trong thị trường tín chỉ carbon toàn cầu[1].

Rừng ở Việt Nam. Nguồn: Kinh tế Việt Nam

Hiện nay, Việt Nam chưa có thị trường bắt buộc về tín chỉ các-bon nên việc chuyển giao giảm phát thải được thực hiện thông qua các thỏa thuận đàm phán song phương giữa các bên liên quan trên thị trường tự nguyện. Một số nỗ lực đáng chú ý bao gồm Thỏa thuận ERPA khu vực Bắc Trung Bộ, được ký kết vào ngày 22 tháng 10 năm 2020, giữa Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (MARD) và Ngân hàng Thế giới[2]. Năm 2023, Việt Nam đã hoàn thành thỏa thuận chuyển giao 10,3 triệu tấn CO2 tại khu vực Bắc Trung Bộ trong giai đoạn 2018-2024, với mức giá $5/tấn các-bon. Ngoài ra còn có thỏa thuận ERPA Nam Trung Bộ và Tây Nguyên được ký kết vào năm 2021, trong đó Việt Nam chuyển giao cho LEAF/Emergent 5,15 triệu tấn giảm phát thải các-bon từ rừng tại khu vực Nam Trung Bộ và Tây Nguyên trong giai đoạn 2022-2026, với mức giá tối thiểu là $10/tấn các-bon.

Người chơi và hợp tác nước ngoài

Một số tổ chức trong nước và quốc tế đang tích cực tham gia phát triển các dự án tín chỉ carbon rừng tại Việt Nam. Quỹ Bảo vệ và Phát triển Rừng Việt Nam (VNFF) đóng vai trò chủ chốt trong việc huy động nguồn lực và phối hợp các nỗ lực thúc đẩy quản lý rừng bền vững và cô lập carbon. Các tổ chức quốc tế như Ngân hàng Thế giới, chương trình REDD+ của Liên hợp quốc và Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA) đang hỗ trợ Việt Nam phát triển thị trường tín chỉ carbon rừng bằng cách cung cấp hỗ trợ kỹ thuật, xây dựng năng lực và tài trợ cho các dự án thí điểm và nghiên cứu.

Trong số các hợp tác nước ngoài, hợp tác của Nhật Bản đặc biệt đáng chú ý trong lĩnh vực tín chỉ carbon rừng của Việt Nam. JICA đã hợp tác với các đối tác Việt Nam để xây dựng kế hoạch hành động REDD+ quốc gia - một chương trình quốc gia nhằm giảm phát thải khí nhà kính bằng cách hạn chế mất và suy thoái rừng, bảo tồn và tăng cường trữ lượng carbon, quản lý bền vững tài nguyên rừng và hỗ trợ thực hiện các dự án carbon rừng, tập trung vào việc đẩy nhanh các biện pháp quản lý và phục hồi rừng, nhằm giảm phát thải carbon.

Phiên làm việc giữa JICA và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn về REDD+ (26/2/2024). Nguồn: Doanhnghiệpkinhtexanh

Triển vọng cho tương lai

Cam kết của Việt Nam đối với quản lý rừng bền vững, cùng với hệ sinh thái rừng đa dạng và quan hệ đối tác quốc tế chặt chẽ, thị trường carbon rừng dự kiến sẽ tăng trưởng đáng kể trong tương lai, qua đó tạo ra cơ hội tiềm năng cho hoạt động kinh doanh tín chỉ carbon. Ước tính có thể bán 57 triệu tín chỉ carbon cho các tổ chức quốc tế, có khả năng tạo ra hàng trăm triệu đô la Mỹ hàng năm (với giá $5/tín chỉ)[3].

Ngoài ra, Việt Nam cũng đã ban hành hướng dẫn về giảm phát thải khí nhà kính và lộ trình triển khai thị trường tín chỉ các-bon. Ví dụ, Nghị định 06/2022/NĐ-CP xác định lộ trình phát triển và triển khai thị trường các-bon trong nước. Từ nay đến hết năm 2027, trọng tâm sẽ là xây dựng các quy định về quản lý tín chỉ các-bon, thành lập sàn giao dịch tín chỉ các-bon, thí điểm cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ các-bon và xây dựng năng lực. Từ năm 2028 trở đi, sàn giao dịch tín chỉ các-bon sẽ chính thức đi vào hoạt động và sẽ thiết lập các quy định để kết nối, trao đổi tín chỉ các-bon trong nước với các thị trường khu vực và toàn cầu. Đồng thời, để chuẩn bị cho thị trường các-bon, Nghị định cũng quy định trong giai đoạn 2026-2030, các cơ sở phát thải lớn phải thực hiện kiểm kê khí nhà kính, xây dựng và triển khai các kế hoạch giảm nhẹ phát thải khí nhà kính theo hạn ngạch được phân bổ và được phép trao đổi, mua bán hạn ngạch phát thải khí nhà kính và tín chỉ các-bon.

Tóm lại, bằng cách tận dụng các cơ hội, Việt Nam có thể tạo ra một ngành kinh doanh tín dụng carbon rừng thịnh vượng, mang lại lợi ích về cả môi trường và kinh tế trong nhiều năm tới.

Tài liệu tham khảo

[1] https://www.gso.gov.vn/tin-tuc-thong-ke/2024/04/day-nhanh-tien-do-trong-rung-phat-trien-tin-chi-carbon-rung-va-dat-muc-tieu-trong-mot-ty-cay-xanh-giai-doan-2021-2025-o-cac-dia-phuong/

[2] hoạt động như một người được ủy thác của Quỹ Đối tác Carbon Rừng (FCPF)

[3] https://moitruong.net.vn/xay-dung-tin-chi-carbon-rung-o-viet-nam-58449.html

Đọc các bài viết khác