Việt Nam đang ngày càng trở nên phổ biến như một điểm đến du lịch. Theo TripAdvisor, Hà Nội xếp thứ 15 trong bảng xếp hạng 25 điểm đến du lịch hàng đầu thế giới năm 2019. Theo khảo sát của Hiệp hội các công ty lữ hành Nhật Bản, Việt Nam được xếp hạng thứ 5 trong số các điểm đến du lịch nước ngoài trong kỳ nghỉ hè được người Nhật lựa chọn.

Với sự bùng nổ của du lịch gần đây, thị trường hàng không Việt Nam đã tăng trưởng nhanh chóng. Theo Hội đồng Sân bay Quốc tế (ACI), một tổ chức phi lợi nhuận đại diện cho các sân bay trên thế giới, Việt Nam dự kiến sẽ là thị trường hàng không mới nổi nhanh nhất thế giới trong giai đoạn 2017-2040. Các quốc gia còn lại trong top 10 bao gồm Ấn Độ, Ả Rập Xê Út, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất, Philippines, Indonesia, Colombia, Mexico và Malaysia. So với năm 2017, số lượng hành khách năm 2018 ước tính đạt 106 triệu, tăng 12,9%. ACI cũng ước tính vận tải hành khách sẽ tăng 7,8% hàng năm cho đến năm 2022.

Top 10 quốc gia tăng trưởng nhanh nhất về lượng hành khách 2017-2040

Nguồn: Hội đồng Sân bay Quốc tế

Để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng, năm 2018, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt “Quy hoạch phát triển giao thông vận tải quốc gia đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030”. Theo quy hoạch này, Bộ Giao thông Vận tải sẽ đầu tư 3,7 tỷ đô la Mỹ (84,4 nghìn tỷ đồng) vào năm 2020 và 15,4 tỷ đô la Mỹ (350,5 nghìn tỷ đồng) vào năm 2030, số lượng máy bay tại Việt Nam cũng sẽ tăng lên lần lượt là hơn 220 và 400 theo quy hoạch này. Ngoài ra, việc xây dựng và mở rộng các sân bay hiện tại cũng được lên kế hoạch để Việt Nam có tổng cộng 23 sân bay với tổng công suất hàng không hàng năm là 144 triệu hành khách vào năm 2020 và 28 sân bay với tổng công suất hàng không hàng năm là 308 triệu hành khách vào năm 2030. Đáng chú ý, Cảng hàng không quốc tế Nội Bài sẽ mở rộng nhà ga số 2 và xây dựng một nhà ga nội địa mới có bãi đỗ xe; Cảng hàng không Tân Sơn Nhất sẽ mở rộng diện tích sân bay thêm 250 ha. Một số sân bay mới đáng chú ý là Vân Đồn đã khai trương vào cuối năm 2018, Long Thành sẽ được xây dựng tại tỉnh Đồng Nai, v.v.

Ảnh của Vũ Long

Hiện nay, có 5 hãng hàng không tư nhân đang hoạt động tại Việt Nam: Vietnam Airlines, VietJet Air, Jetstar Pacific Airlines, Vietnam Air Service (VASCO) và Bamboo Airways, hãng đã bắt đầu hoạt động vào tháng 1 năm nay. Viet Jet Air và Vietnam Airlines đang thống lĩnh thị trường với thị phần lần lượt là 43% và 42%, nhưng với sự gia nhập sắp tới của các hãng hàng không mới như Vinpearl Air, Vietravel Airlines, Vietstar Airlines và Kite Air, thì thị trường sẽ cực kỳ cạnh tranh. Vinpearl Air, thuộc VinGroup - tập đoàn kinh tế lớn nhất Việt Nam, đã nhận được giấy phép kinh doanh từ các cơ quan chức năng của Việt Nam và đang chuẩn bị đi vào hoạt động. Vietstar Airlines đã được Cục Hàng không Việt Nam cấp giấy phép khai thác. Hãng hàng không mới Bamboo Airways của FLC với chiến lược 'mô hình lai' sắp ra mắt, kết hợp giữa mô hình truyền thống của Vietnam Airlines và mô hình giá rẻ của VietJet Air cũng là một ứng cử viên. Hiện tại, các hãng hàng không trong nước không chỉ cạnh tranh với nhau mà còn cạnh tranh với các hãng hàng không nước ngoài trên các tuyến bay quốc tế. Ngày càng có nhiều hãng hàng không nước ngoài mở các tuyến bay thẳng mới đến Việt Nam với mức giá rẻ hơn và dịch vụ tốt hơn. Ví dụ, tuyến bay Hà Nội – Bangkok của Thai Lion Air rẻ hơn nhiều so với Viet Jet Air. Để giữ vững vị thế thống lĩnh và tiếp tục phát triển, Vietnam Airlines, hãng hàng không quốc gia, có kế hoạch tập trung nhiều hơn vào thị trường quốc tế bằng cách tăng số lượng máy bay lên 101 vào năm nay và khai thác các chuyến bay thẳng đến Hoa Kỳ trong tương lai gần. VietJet Air hiện đang khai thác 38 tuyến bay nội địa và 44 tuyến bay quốc tế cũng có kế hoạch mở rộng lên 42 tuyến bay nội địa và 60 tuyến bay quốc tế.

Thị phần hãng hàng không theo số chuyến bay (tháng 1-tháng 6 năm 2019)

Nguồn: VNEXPRESS

Quy mô thị trường hàng không Việt Nam ước tính đạt 178.933 tỷ đồng. Ngành này cũng có thể được coi là ngành đóng góp doanh thu lớn vào GDP nên là thị trường hấp dẫn để đầu tư. Đặc biệt, Chính phủ cũng có một số hành vi tạo thêm cơ hội cho các nhà đầu tư nước ngoài. Theo dự thảo nghị định sửa đổi Nghị định số 92/2016/NĐ-CP, giới hạn trên của vốn nước ngoài vào vận tải hàng không được đề xuất tăng từ 30% hiện tại lên 34% vốn cổ phần. Họ cũng muốn giảm vốn tối thiểu cần thiết để khởi động và duy trì hoạt động kinh doanh hàng không. Cho đến nay, chúng ta có thể kể đến một số khoản đầu tư đáng chú ý như vụ việc All Nippon Airways mua lại khoảng 8,8% cổ phần của Vietnam Airlines với giá 105 triệu đô la Mỹ (~ 2.431 tỷ đồng) vào năm 2016 và bắt đầu liên minh kinh doanh. Tập đoàn Imex Pan Pacific cũng đề xuất phát triển đường băng và nhà ga số 2 của Cảng hàng không quốc tế Phú Quốc.

Có thể thấy thị trường hàng không Việt Nam đang tăng trưởng nhanh chóng cùng với sự ảnh hưởng của nó đến sự phát triển của các sân bay và hãng hàng không. Ngành này đã trở thành miếng bánh ngon mà cả phía nhà đầu tư trong và ngoài nước đều cần để mắt tới.

Ryo Yagami – Công ty B@Company Inc 

Tài liệu tham khảo:
1. Top 25 điểm đến trên thế giới của TripAdvisor
2. Xếp hạng các điểm đến phổ biến cho kỳ nghỉ hè của nhân viên công ty du lịch của Hiệp hội các công ty du lịch Nhật Bản
3. Báo cáo về lưu lượng sân bay thế giới của Hội đồng sân bay quốc tế
4. Tăng trưởng còn lại của ngành hàng không năm 2019 theo CustomeNews
5. Tập đoàn kinh doanh Anh Quốc Việt Nam
6. Cẩm nang thương mại quốc gia Việt Nam của Cục Quản lý Thương mại Quốc tế (ITA), Bộ Thương mại Hoa Kỳ
7. Cục Hàng không Việt Nam ủng hộ dự án hàng không của Vingroup theo Thời báo Hà Nội
8. Nhà đầu tư nước ngoài sẽ dễ dàng hơn trong việc thâm nhập vào ngành hàng không Việt Nam theo Hanoi Times
9. ANA HOLDINGS và Vietnam Airlines ký kết hợp đồng cuối cùng về quan hệ đối tác kinh doanh và vốn của All Nippon Airways
10. Thế tiến thoái lưỡng nan của ngành hàng không khi các hãng hàng không chờ đợi để vào thị trường Việt Nam của VNEXPRESS