
15/05/2025
Tin tức & Báo cáo mới nhất / Vietnam Briefing
Bình luận: Không có bình luận.
Tổng quan thị trường
Việt Nam là một cường quốc nông nghiệp ở Đông Nam Á, và do đó, nước này cũng sản xuất một lượng lớn phụ phẩm nông nghiệp hàng năm. Theo thống kê năm 2022, tổng sản phẩm phụ nông nghiệp tại Việt Nam vào khoảng 159–160 triệu tấn, bao gồm Chất thải cây trồng Chất thải chăn nuôi, Chất thải lâm nghiệp và Chất thải chế biến thủy sản1
Agricultural by-products in Vietnam (2022)
Đơn vị: %; 100% = ~159 triệu tấn
Nguồn: Tổng cục Thống kê, Báo cáo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn; BC của tổng hợp
Trong khi ~52,3% sản phẩm phụ của cây trồng được tái chế hoặc tái sử dụng3, các ngành như chăn nuôi và lâm nghiệp vẫn còn tiềm năng chưa được khai thác, chỉ ra một cơ hội lớn để thúc đẩy chuyển đổi xanh ở Việt Nam. Nếu được quản lý hiệu quả, nguồn tài nguyên này có thể tạo ra 43 triệu tấn phân hữu cơ, 87 triệu lít bioethanol và khối lượng lớn năng lượng sinh khối.
Hơn nữa, theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, việc quản lý không đúng cách các sản phẩm phụ này, đặc biệt là thông qua việc đốt rơm rạ ngoài đồng ruộng, gây ra lượng khí thải nhà kính đáng kể, đóng góp gần 15% vào tổng lượng khí thải của Việt Nam.2
Những thay đổi mới trong việc sử dụng các sản phẩm phụ trong nông nghiệp
Nông dân và doanh nghiệp Việt Nam đã tiên phong trong những cách thức mới và sáng tạo để tái sử dụng chất thải nông nghiệp, nâng cao cả tính bền vững và lợi nhuận.
a. Trong Trồng trọt
Phân bón từ rơm rạ – Xu hướng mới của ngành nông nghiệp Việt Nam
Nguồn: lamgiau.laodongthudo.vn
Sản xuất phân bón hữu cơ
Việc ủ phân hữu cơ từ chất thải nông nghiệp đang ngày càng được ưa chuộng:
Vật liệu thông dụng: Rơm rạ, vỏ cà phê, lá mía
Ứng dụng:
– Ở Đồng bằng sông Cửu Long, rơm rạ được ủ và tái sử dụng làm phân hữu cơ cho ruộng lúa và vườn rau4
– Tại Bắc Giang, nông dân đã chuyển từ đốt rơm rạ sang ủ phân hữu cơ vi sinh. Qua đánh giá chuyên môn, diện tích áp dụng kỹ thuật canh tác này đã giảm 20-30% phân bón hóa học, đồng thời tăng cường sức khỏe đất và khả năng phục hồi của cây trồng5
Trồng nấm
Sử dụng vật liệu phế thải để trồng nấm mang lại nguồn thu nhập bền vững:
Vật liệu thông dụng: Rơm rạ, mùn cưa, bã mía
Ứng dụng:
– Nông dân Vĩnh Long và Cần Thơ đã áp dụng mô hình trồng nấm rơm, tăng thu nhập hằng năm khoảng 20%6
– Tại Nam Định, việc sử dụng phân bón lá hữu cơ PAN đã giúp tăng năng suất nấm, đồng thời giảm chi phí7
Mushroom growing model using agricultural waste in Soc Trang province
Nguồn: soctrang.gov.vn
Phủ đất
Việc phủ lớp phủ tự nhiên bằng chất thải nông nghiệp giúp giữ độ ẩm cho đất và cải thiện năng suất:
Vật liệu phổ biến: Rơm, lá khô
Ứng dụng:
– Khuyến khích các vườn cây ăn trái Tiền Giang tích cực sử dụng rơm rạ phủ đất để giữ ẩm cho đất, giảm xói mòn, giảm chi phí tưới tiêu8
– Nông dân Đồng Nai sử dụng lá chuối và xơ dừa để phủ đất, cải thiện chất lượng đất9
Biomass Material Production
Sản xuất vật liệu sinh khối – Bước tiến mới trong sử dụng chất thải nông nghiệp tại Việt Nam
Nguồn: nguyenlieudot.vn
Việc chuyển đổi các sản phẩm phụ thành nhiên liệu sinh khối góp phần vào tính bền vững về năng lượng của Việt Nam:
Vật liệu phổ biến: Vỏ cà phê, bã mía
Một số ví dụ điển hình:
– Một công ty ở Phú Thọ sản xuất viên sinh khối từ chất thải nông nghiệp, cung cấp nguồn năng lượng tái tạo thay thế cho than10
– Các doanh nghiệp tại Gia Lai và Đắk Lắk đã đầu tư xây dựng nhà máy điện sử dụng công nghệ nhiên liệu sinh khối, chủ yếu sử dụng phụ phẩm nông nghiệp (bã mía, trấu, vỏ cà phê…) từ hoạt động sản xuất làm nhiên liệu, góp phần giảm đáng kể lượng khí thải công nghiệp và tạo ra mô hình kinh tế tuần hoàn bền vững.11
b. Trong chăn nuôi
Nông dân Tiền Giang tận dụng nguồn mít và xơ mít dư thừa tại địa phương để chăn nuôi dê
Nguồn: THVL
Thức ăn cho động vật
Tái sử dụng chất thải nông nghiệp thành thức ăn chăn nuôi là một chiến lược tiết kiệm chi phí:
Vật liệu phổ biến: Thân cây ngô, vỏ đậu nành, mít non
Một số ví dụ điển hình:
– Tiền Giang: Nông dân cho dê ăn bã mít12
– Ở Tây Nguyên, trâu bò được nuôi bằng thân cây ngô và bã đậu nành13
– Các công ty thức ăn chăn nuôi đã bắt đầu sử dụng ngũ cốc đã qua sử dụng làm nguyên liệu để sản xuất thức ăn chăn nuôi14
Đồ lót sinh học
Đệm lót sinh học: Xu hướng mới giảm ô nhiễm và công sức trong chăn nuôi tại Việt Nam
Nguồn: Đài truyền hình Việt Nam
Các hoạt động phúc lợi động vật đang được cải thiện nhờ các giải pháp lót chuồng tự nhiên:
Vật liệu phổ biến: Mùn cưa đã qua xử lý, trấu
Ví dụ điển hình:
– Công ty Cổ phần Tập đoàn Quế Lâm mua phụ phẩm nông lâm sản để sản xuất chế phẩm sinh học giúp giảm mùi hôi ở trang trại chăn nuôi lợn15
– Tại Bà Rịa-Vũng Tàu, việc ứng dụng chế phẩm sinh học trong xử lý chất thải chăn nuôi đã được nhiều trang trại chăn nuôi lợn, gà quy mô lớn trên địa bàn triển khai, mang lại hiệu quả cao.16
– Một trang trại nuôi gà ở Tuyên Quang kết hợp trấu và phụ gia sinh học tạo ra chất độn chuồng thân thiện với môi trường17
Thủ công mỹ nghệ
Eco-friendly handicrafts thrive again thanks to agricultural waste
Nguồn: craftsthx.com
Nguyên vật liệu: Rơm rạ, vỏ dừa
Một số ví dụ điển hình:
– Tại Bến Tre, hàng thủ công mỹ nghệ từ vỏ dừa được xuất khẩu đi khắp thế giới18
– Nghệ nhân An Giang làm đồ trang trí từ rơm rạ19
– Làng Quảng Nam đan chiếu, giỏ từ cói khô và rơm rạ20
Hỗ trợ từ chính quyền địa phương
Các chính sách chủ động của chính phủ Việt Nam đã đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy việc sử dụng bền vững các sản phẩm phụ nông nghiệp:
Thực hiện chính sách
– Quyết định số 5190/QĐ-BNN-BVTV về việc phê duyệt Đề án Quy hoạch phát triển phân bón hữu cơ đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050: Phấn đấu đến năm 2030, các tỉnh sản xuất 80% tạo chuỗi giá trị gắn kết sử dụng phân hữu cơ; Nâng tỷ trọng phân hữu cơ sử dụng trong tổng tiêu thụ phân bón lên 30% vào năm 2030 và 50% vào năm 205021
– Luật số 31/2018/QH14 về Trồng trọt và Bảo vệ môi trường: Hỗ trợ quản lý chất thải bền vững và thúc đẩy tái chế22
– Luật số 72/2020/QH14 về Bảo vệ môi trường năm 2020 đề cập đến việc thực thi việc tái chế tàn dư cây trồng và hạn chế các hoạt động gây hại như đốt nương rẫy23
Hỗ trợ tài chính24
– Ngân hàng nhà nước, các tổ chức và trung tâm nghiên cứu nông nghiệp Trợ cấp hạt giống hữu cơ và phân bón sinh học
– Ngân hàng cam kết cho vay ưu đãi doanh nghiệp đầu tư công nghệ xanh, dự án năng lượng sinh khối
Chương trình đào tạo
– Các chiến dịch giáo dục toàn quốc để hướng dẫn nông dân quản lý chất thải bền vững. Các ví dụ đáng chú ý bao gồm Chiến dịch Làm cho Thế giới Sạch hơn, “Việt Nam Xanh”
– Hợp tác với các viện nghiên cứu để chuyển giao các phương pháp hay nhất và sáng kiến. Hợp tác GIZ-IRRI về chuyển giao công nghệ xanh trong nông nghiệp, dự án WISDOM về giám sát môi trường25, và các dự án nghiên cứu nhưng Viện Môi trường Nông nghiệp Việt Nam liên quan đến việc sử dụng và phát triển các sản phẩm sinh học để xử lý chất thải và phụ phẩm nông nghiệp26
– Các sáng kiến địa phương, như chiến dịch “Không đốt rơm rạ” từ năm 2019 tại các tỉnh phía Bắc27, đã nâng cao đáng kể nhận thức của công chúng về bảo vệ môi trường.
Cơ hội hợp tác cho doanh nghiệp Nhật Bản
Sự chuyển dịch của Việt Nam sang nền kinh tế tuần hoàn và nông nghiệp xanh mang đến những cơ hội thú vị cho các đối tác quốc tế, đặc biệt là Nhật Bản. Các dự án hợp tác đầu tiên giữa các doanh nghiệp Việt Nam và Nhật Bản đã được triển khai. Bao gồm:
Chuyển giao công nghệ
– Giới thiệu máy ủ phân hữu cơ tiên tiến và máy lên men rác hữu cơ nhanh28
– Triển khai công nghệ sản xuất viên sinh khối29
Liên doanh
Hợp tác sản xuất phân hữu cơ chất lượng cao, thức ăn chăn nuôi và các đơn vị khí sinh học. Đồng phát triển các hệ thống khí sinh học hiệu quả phù hợp với các trang trại vừa và nhỏ tại các tỉnh như Long An và Tiền Giang30
Vietnam Animal Husbandry Association visited and worked with Kyodo Sojitz Company
Nguồn: nhachannuoi.vn
Đầu tư vào năng lượng tái tạo
Nhà máy điện tại tỉnh Hậu Giang, miền Nam Việt Nam, là dự án phát điện sinh khối đầu tiên tại Việt Nam của Erex - một tập đoàn Nhật Bản chuyên phát triển năng lượng sinh khối. Nhà máy đốt khoảng 130.000 tấn trấu mỗi năm. Điện được tạo ra được bán theo chương trình hỗ trợ giá điện (FiT) của Việt Nam. Ngoài ra còn có các cuộc thăm dò sản xuất ethanol từ sắn và trấu31
Chuỗi kinh tế tuần hoàn nông nghiệp
Tỉnh Long An đã ký biên bản ghi nhớ hợp tác với các tập đoàn lớn của Nhật Bản trong lĩnh vực cung cấp nguyên liệu sinh khối và xử lý nước thải. Trong đó, Tập đoàn Sumitomo Forestry đã đầu tư vào dự án Vina Ecoboard tại Long An, chuyên sản xuất ván gỗ từ cây keo và cung cấp nguyên liệu sinh khối cho các nhà máy điện sinh khối32
Biên bản ghi nhớ (MOU) và Lễ trao đổi hợp tác đầu tư giữa Tập đoàn Lâm nghiệp Sumitomo và các doanh nghiệp địa phương
Nguồn: vnanet.vn
Thách thức và triển vọng tương lai
Đầu tư vào công nghệ tái chế chất thải nông nghiệp đòi hỏi vốn lớn và chuyên môn. Nhiều nông dân và doanh nghiệp nhỏ không có khả năng tiếp cận nguồn tài chính hoặc kiến thức để áp dụng các công nghệ mới, dẫn đến việc sử dụng chất thải nông nghiệp không hiệu quả33
Tuy nhiên, với cam kết mạnh mẽ của chính phủ Việt Nam, cộng đồng nông dân ngày càng nhận thức rõ hơn và sự hỗ trợ của quốc tế, tương lai của quá trình chuyển đổi xanh thông qua việc sử dụng hiệu quả các sản phẩm phụ của cây trồng là rất tươi sáng.
Kết luận
Quá trình chuyển đổi xanh của Việt Nam, bắt nguồn từ việc sử dụng hiệu quả các sản phẩm phụ của cây trồng, đang thiết lập một chuẩn mực mới cho nền nông nghiệp bền vững và tăng trưởng kinh tế tuần hoàn ở Đông Nam Á. Bằng cách chuyển đổi chất thải thành các nguồn tài nguyên có giá trị, Việt Nam không chỉ giải quyết các vấn đề về môi trường mà còn củng cố nền kinh tế nông thôn.
Thông qua đổi mới liên tục, các chính sách hỗ trợ và hợp tác quốc tế mạnh mẽ - đặc biệt là với các đối tác như Nhật Bản - Việt Nam đang sẵn sàng trở thành một nhân tố đầy triển vọng trong lĩnh vực nông nghiệp xanh.
1https://www.researchgate.net/
2 BC tổng hợp từ nhiều bài viết trên internet
3 Theo Cục Trồng trọt
4 https://www.vietnamplus.vn/tai-su-dung-rom-ra-gia-tang-gia-tri-cay-lua-o-dong-bang-song-cuu-long-post826438.vnp
5 https://hoinongdan.bacgiang.gov.vn/21804-su-dung-hieu-qua-phu-pham-nong-nghiep.html
6 https://baocantho.com.vn/tan-dung-rom-ra-nang-cao-thu-nhap-a164904.html
7 https://baonamdinh.vn/tin-nong/202406/danh-gia-mo-hinh-trinh-dien-su-dung-phan-bon-la-huu-co-pan-0fc0815
8 https://tiengiang.gov.vn/chi-tiet-tin?%2Fhuong-dan-nong-dan-ung-pho-han-man-tren-cay-trong%2F19627917
9 https://baodongnai.com.vn/phong-su-ky-su/202309/nhan-giong-va-nuoi-trong-nam-rom-tren-than-la-chuoi-8084a72
10 https://www.vietnamplus.vn/ung-dung-san-xuat-vien-dot-biomass-tu-phe-phu-pham-nong-nghiep-post288763.vnp
11 BC tổng hợp từ nhiều bài viết trên internet
12 https://www.thvl.vn/lam-giau-tu-viec-tan-dung-mit-dat-xo-mit-de-nuoi-de.html
13 https://baolamdong.vn/kinh-te/202501/ho-tro-nong-dan-trong-bap-nuoi-bo-sua-d6818dc/
14 http://bahemdongphat.com/
15 https://www.youtube.com/watch?app=desktop&v=i-_gwvdadOc&utm
16 https://baria-vungtau.gov.vn/
17 https://vtv.vn/video/nong-nghiep-xanh-tan-dung-phu-pham-cay-trong-hieu-qua-730016.htm
18 https://handicrafthx.com/news/learn-about-ben-tre-coconut-handicrafts-and-coconut-handicraft-products/675.html
19 https://vinahandicrafts.com/san-pham-gobojime-tet-ben-tu-lua-non/
20 https://culaochamtour.com/thong-tin-du-lich-quang-nam/lang-chieu-ban-thach-duy-xuyen-quang-nam.html
21 https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Linh-vuc-khac/Quyet-dinh-5190-QD-BNN-BVTV-2023-De-an-Phat-trien-san-xuat-su-dung-phan-bon-huu-co-den-2030-603661.aspx
22 https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Linh-vuc-khac/Luat-Trong-trot-2018-336355.aspx
23 https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Tai-nguyen-Moi-truong/Luat-so-72-2020-QH14-Bao-ve-moi-truong-2020-431147.aspx
24 BC tổng hợp từ nhiều bài viết trên internet
25 Reference document: https://collections.unu.edu/eserv/UNU%3A1892/pdf3946.pdf
26 https://tapchi.vaas.vn/sites/tapchi.vaas.vn/files/tapchi/2021-10/tc1_0.pdf
27 https://nongnghiepmoitruong.vn/ha-noi-khong-khi-bi-o-nhiem-do-dot-rom-ra-d609822.html
28 https://www.argusmedia.com/en/news-and-insights/latest-market-news/2682422-japan-s-erex-starts-up-biomass-power-plant-in-vietnam
29 https://www.bioenergy-news.com/news/japanese-and-vietnamese-companies-initiate-biomass-pellet-production-trial
30 https://theinvestor.vn/japanese-investors-eye-biomass-feedstock-wastewater-treatment-projects-in-southern-vietnam-d15191.html
31 https://www.argusmedia.com/en/news-and-insights/latest-market-news/2682422-japan-s-erex-starts-up-biomass-power-plant-in-vietnam
32 https://sfc.jp/english/news/pdf/20160219.pdf
33 https://www.taiwannews.com.tw/news/6093445
* Lưu ý: Nếu bạn muốn trích dẫn thông tin trong bài viết này, vui lòng ghi rõ nguồn và kèm theo link bài viết để đảm bảo tôn trọng bản quyền.
B&Company, Inc.
Công ty nghiên cứu thị trường của Nhật Bản đầu tiên tại Việt Nam từ năm 2008. Chúng tôi cung cấp đa dạng những dịch vụ bao gồm báo cáo ngành, phỏng vấn ngành, khảo sát người tiêu dùng, kết nối kinh doanh. Ngoài ra, chúng tôi đã phát triển cơ sở dữ liệu của hơn 900,000 công ty tại Việt Nam, có thể được sử dụng để tìm kiếm đối tác kinh doanh và phân tích thị trường. Xin vui lòng liên hệ với chúng tôi nếu bạn có bất kỳ thắc mắc hay nhu cầu nào. info@b-company.jp + (84) 28 3910 3913 |