Tổng quan về Thị trường Máy móc Nông nghiệp

Thị trường máy móc nông nghiệp tại Việt Nam dự báo sẽ đạt tốc độ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) 5.5% từ năm 2022 đến 2027, đạt giá trị 428 triệu USD vào năm 2027, theo Ken Research (2024). Sự tăng trưởng này chủ yếu được thúc đẩy bởi nhu cầu về thực phẩm tăng cao và những nỗ lực của chính phủ trong việc cơ giới hóa nông nghiệp. Về nhu cầu thực phẩm, dân số trong nước và toàn cầu đang gia tăng, dẫn đến nhu cầu lớn hơn về sản xuất và cung ứng thực phẩm. Dân số Việt Nam đã tăng 4% so với năm 2019, đạt trên 100.3 triệu người vào năm 2023. Để đáp ứng nhu cầu này, cơ giới hóa nông nghiệp là yếu tố then chốt.

Dân số trung bình ở Việt Nam 2019-2023

Đơn vị: triệu người

Nguồn: Tổng cục Thống kê (GSO)

Về nỗ lực của chính phủ, Việt Nam đã ban hành nhiều chính sách hỗ trợ nông dân trong việc sử dụng máy móc cơ giới hóa trong sản xuất nông nghiệp và tăng cường hiện đại hóa trong ngành sản xuất nông nghiệp. Chính sách hỗ trợ của chính phủ tập trung vào việc trợ giúp tài chính để thúc đẩy việc áp dụng máy móc nông nghiệp.

Một số chính sách và chiến lược của chính phủ

Nguồn: B&cCompany tổng hợp

Mặc dù đã có những nỗ lực hỗ trợ sản xuất máy móc nông nghiệp trong nước, phần lớn máy móc nông nghiệp được sử dụng tại Việt Nam vẫn là hàng nhập khẩu. Năm 2023, cả nước có 1.803 doanh nghiệp cơ khí, nhưng họ chỉ đáp ứng khoảng 32% nhu cầu máy móc nông nghiệp trong nước. Điều này một phần do ngành sản xuất trong nước chưa phát triển, thiếu đầu tư toàn diện vào công nghệ và chuyên môn kỹ thuật. Bên cạnh đó, các khó khăn trong việc tiếp cận vốn, nguyên liệu và thiếu hụt nguồn nhân lực chất lượng cao cũng là những trở ngại lớn đối với sự phát triển sản xuất trong nước. Các nhà cung cấp từ châu Á, như Trung Quốc, Hàn Quốc và Nhật Bản, đang chiếm lĩnh thị trường máy móc nông nghiệp tại Việt Nam. Các thương hiệu lớn nhất bao gồm Kubota, CLAAS KGaA mbH, Yanmar, Iseki, CNH và VEAM.

Giá trị nhập khẩu máy móc, thiết bị, dụng cụ và phụ tùng khác của Việt Nam (2019-2023)

Đơn vị: Tỷ USD

Nguồn: Tổng cục Thống kê (GSO)

Giới thiệu về một số loại máy móc nông nghiệp tiềm năng

Máy cắt cỏ

Máy cắt cỏ là công cụ không thể thiếu trong nông nghiệp Việt Nam, với nhu cầu ngày càng tăng nhờ diện tích canh tác lớn và xu hướng canh tác bền vững, thân thiện với môi trường. Trong trồng trọt, máy cắt cỏ giúp dọn cỏ dại, tạo điều kiện cho cây trồng phát triển tốt hơn, trong khi ở chăn nuôi, chúng cung cấp cỏ tươi, sạch cho gia súc, giúp nâng cao chất lượng sản phẩm chăn nuôi. Năm 2022, Việt Nam ghi nhận sự gia tăng trong nhập khẩu máy cắt cỏ và đến năm 2023, giá trị nhập khẩu đạt 10,2 triệu USD, giảm nhẹ so với năm trước. Đây có thể là cơ hội lớn cho các nhà cung cấp máy cắt cỏ, đặc biệt là các mẫu nhỏ gọn, dễ sử dụng, phù hợp với địa hình đa dạng của Việt Nam. Một số thương hiệu Nhật Bản nổi tiếng tại Việt Nam gồm Maruyama, Mitsubishi, Honda và Makita.

Giá trị nhập khẩu máy cắt cỏ tại Việt Nam (2019-2023)

Đơn vị: Triệu USD

Nguồn: Trademap (Mã HS 843311 và 843319)

Máy làm đất

Địa hình đa dạng và phức tạp của Việt Nam, từ đồng bằng, núi cao, cao nguyên đến hệ thống sông ngòi, tạo ra nhiều thách thức cho hoạt động canh tác. Các vùng như Đồng bằng sông Hồng, Đồng bằng sông Cửu Long, Tây Nguyên và vùng núi phía Bắc đòi hỏi máy móc chuyên dụng phù hợp để cải thiện năng suất. Giá trị nhập khẩu máy làm đất đã tăng đáng kể và đạt 42,8 triệu USD vào năm 2023. Theo Cục Kinh tế Hợp tác và Phát triển nông thôn, từ năm 2011 đến 2022, cơ giới hóa trong sản xuất lúa, đặc biệt là khâu cày bừa và chuẩn bị đất, đạt 94%, trong khi cơ giới hóa khâu gieo trồng chỉ đạt 42%. Điều này thể hiện nỗ lực không ngừng của Việt Nam trong việc hiện đại hóa nông nghiệp nhằm vượt qua thách thức địa hình và nâng cao hiệu quả sản xuất. Một số thương hiệu Nhật Bản phổ biến tại Việt Nam là Kubota, Yanmar, Iseki, Shibaura và Mitsubishi.

Giá trị nhập khẩu máy làm đất tại Việt Nam (2019-2023)

Đơn vị: Triệu USD

Nguồn: Trademap (Mã HS 8432)

Máy phun thuốc nông nghiệp

Thị trường máy phun thuốc nông nghiệp tại Việt Nam đang phát triển mạnh mẽ do nhu cầu kiểm soát sâu bệnh hiệu quả ngày càng tăng. Khí hậu nóng ẩm của Việt Nam tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của nhiều loại bệnh cây trồng, đe dọa năng suất và chất lượng nông sản. Để bảo vệ mùa màng, nông dân Việt Nam đang chuyển sang các phương pháp canh tác hiện đại, trong đó việc sử dụng máy phun thuốc chính xác và hiệu quả là rất quan trọng. Máy phun thuốc giúp phun đều và tiết kiệm thuốc, tăng hiệu quả kiểm soát bệnh và đáp ứng nhu cầu nâng cao năng suất và chất lượng nông sản. Cục Kinh tế Hợp tác và Phát triển nông thôn cho biết, từ năm 2011 đến 2022, số lượng máy phun bảo vệ thực vật đã tăng 3,5 lần. Giá trị nhập khẩu máy phun thuốc giai đoạn 2019-2023 cũng tăng với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) đạt 8,9%. Một số thương hiệu Nhật Bản nổi tiếng tại Việt Nam bao gồm Maruyama, Kioritz (Echo), Yamaha, Mitsubishi và Honda.

Giá trị nhập khẩu máy phun thuốc nông nghiệp tại Việt Nam (2019-2023)

Đơn vị: Triệu USD

Nguồn: Trademap (Mã HS 842441 và 842449)

Máy bơm nước

Máy bơm nước có tiềm năng lớn trong nông nghiệp Việt Nam, đặc biệt khi biến đổi khí hậu và nhu cầu tưới tiêu ổn định đặt ra nhiều thách thức mới. Phần lớn lượng nước sử dụng tại Việt Nam là để phục vụ nông nghiệp, với khoảng 66 km³ nước được sử dụng hàng năm, chiếm 81% tổng lượng nước. Mạng lưới sông ngòi và kênh rạch dày đặc, đặc biệt ở các vùng trũng, là nguồn tưới tiêu tự nhiên quan trọng cho sản xuất quy mô lớn. Để đảm bảo nguồn nước ổn định trong mùa khô, máy bơm nước được sử dụng rộng rãi để dẫn nước từ sông, hồ, kênh vào các ruộng lúa, cây công nghiệp và vườn rau. Theo Cục Kinh tế Hợp tác và Phát triển nông thôn, từ năm 2011 đến 2022, số lượng máy bơm nước đã tăng 60%. Những thiết bị này giúp nông dân kiểm soát việc phân phối nước hiệu quả hơn, giảm sự phụ thuộc vào thời tiết khó lường.

Tỷ lệ sử dụng nước theo các ngành tại Việt Nam

Nguồn: World Bank

Thách thức

Nông nghiệp Việt Nam đặc trưng bởi sản xuất quy mô nhỏ và phân tán. Nông dân sản xuất nhỏ sở hữu phần lớn đất nông nghiệp, chiếm 90% tổng diện tích sản xuất nông nghiệp, với diện tích canh tác bình quân mỗi hộ dưới 0,68 ha. Nguyên nhân là do chính sách phân bổ đất nông nghiệp cho các gia đình và cá nhân nhằm đảm bảo người sản xuất có đất để canh tác. Ngoài ra, nông dân thường trồng nhiều loại cây khác nhau để tận dụng tối đa nguồn tài nguyên đất. Quy mô sản xuất nhỏ lẻ và sự đa dạng về cây trồng đồng thời khiến việc thực hiện sản xuất quy mô lớn hoặc áp dụng công nghệ tiên tiến trở nên khó khăn, làm hạn chế khả năng tăng năng suất.

Hoạt động nông nghiệp ở Việt Nam

Source: VnEconomy

Thu nhập thấp của nông dân và khả năng tiếp cận dịch vụ bảo trì hạn chế càng cản trở quá trình cơ giới hóa. Các vùng nông thôn, nơi tập trung phần lớn đất nông nghiệp, có thu nhập bình quân thấp, khiến nông dân ngại đầu tư vào máy móc. Hơn nữa, các cơ sở bảo trì thường tập trung ở các đô thị, dẫn đến thời gian chờ đợi dài và gây khó khăn trong việc sử dụng thiết bị.

Phần lớn máy móc nông nghiệp nhập khẩu của Việt Nam có nguồn gốc từ Trung Quốc. Khi so sánh cùng loại, máy móc sản xuất trong nước thường có giá cao hơn 20-30% so với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc. Các hiệp định thương mại giữa Trung Quốc và ASEAN quy định một số sản phẩm được hưởng ưu đãi thuế, tạo điều kiện cho sản phẩm Trung Quốc duy trì lợi thế cạnh tranh về giá. Cụ thể, theo Hiệp định Thương mại Tự do ASEAN-Trung Quốc, các sản phẩm máy móc nông nghiệp nằm trong Biểu thuế Ưu đãi Nhập khẩu Đặc biệt giai đoạn 2022-2027, ban hành theo Quyết định 118/2022/NĐ-CP của Chính phủ, được hưởng mức thuế nhập khẩu 0% khi vào Việt Nam.

Cơ hội cho các sản phẩm nhập khẩu

Việc phát triển máy móc đơn giản với chi phí thấp có thể là một chiến lược tiềm năng, phù hợp với đặc điểm sản xuất quy mô nhỏ và phân tán của nông nghiệp Việt Nam. Vì phần lớn người dùng là nông dân, họ cần những thiết bị dễ sử dụng, dễ bảo trì và giá cả phải chăng. Máy móc đáp ứng được yêu cầu của sản xuất quy mô nhỏ với mức giá hợp lý sẽ giúp nông dân nâng cao hiệu quả sản xuất mà không cần đầu tư lớn.

Ngoài ra, việc cung cấp dịch vụ bảo hành và hướng dẫn sử dụng cũng rất cần thiết. Xây dựng mạng lưới trung tâm dịch vụ tại các khu vực nông thôn để hỗ trợ người dùng sau khi mua hàng sẽ tạo ấn tượng tốt và giúp mở rộng tệp khách hàng.

Hợp tác với các công ty trong nước để chuyển giao công nghệ tiên tiến không chỉ tận dụng được lao động địa phương mà còn giúp nắm bắt rõ hơn đặc điểm nông nghiệp bản địa. Đối với các doanh nghiệp đầu tư vào chuyển giao công nghệ, sự hợp tác này giúp đảm bảo thị trường tiêu thụ ổn định và mở rộng, đồng thời tạo ra cơ hội liên doanh và phát triển lâu dài. Các mối quan hệ hợp tác này cũng có thể thúc đẩy thương mại, đầu tư và cải tiến công nghệ giữa các quốc gia trong tương lai.

Kết luận

Thị trường máy móc nông nghiệp tại Việt Nam đang mang lại nhiều cơ hội cho doanh nghiệp, đặc biệt trong bối cảnh hiện đại hóa nông nghiệp và nhu cầu gia tăng năng suất. Sự gia tăng đầu tư vào công nghệ nông nghiệp cùng với các chính sách hỗ trợ từ chính phủ đang thúc đẩy xu hướng này. Tuy nhiên, phân khúc nông dân nhỏ lẻ tại khu vực nông thôn vẫn là thị trường chưa được khai thác hiệu quả. Do đó, các doanh nghiệp có thể tận dụng cơ hội này bằng cách phát triển các giải pháp máy móc phù hợp, giá cả phải chăng và dễ tiếp cận để đáp ứng nhu cầu cơ giới hóa ngày càng tăng tại các khu vực này.

Đọc thêm những bài phân tích khác