Ngành chế biến thịt ở Việt Nam đã có sự tăng trưởng đáng kể trong thập kỷ qua, nổi lên như một thành phần quan trọng của nền kinh tế quốc gia. Ngành này không chỉ đảm bảo an toàn thực phẩm, gia tăng giá trị ngành chăn nuôi mà còn góp phần không nhỏ vào hoạt động xuất nhập khẩu. Sự mở rộng của lĩnh vực này là do nhu cầu nội địa tăng, thị trường xuất khẩu mở rộng và sự đầu tư vào cơ sở hạ tầng.

Sản xuất sản phẩm thịt trong nước

Sản lượng thịt nội địa của Việt Nam đóng một vai trò quan trọng trong lĩnh vực nông nghiệp, với sản lượng tăng trưởng ổn định, từ 6,4 triệu tấn năm 2020 lên ước tính 7,8 triệu tấn vào năm 2023. Trong đó, thịt lợn vẫn là sản phẩm chủ đạo, chiếm tỷ trọng lớn nhất trong sản lượng thịt cả nước. Gia cầm cũng đóng góp đáng kể với mức tăng trưởng ổn định khoảng 25% từ năm 2020 đến năm 2023, trong khi sản lượng thịt bò và trâu vẫn còn hạn chế do hạn chế về đất đai, chi phí thức ăn cao và sự cạnh tranh từ thịt bò nhập khẩu[1].

Sản lượng chăn nuôi chủ yếu

Đơn vị: nghìn tấn

Nguồn: Niên giám thống kê 2023

Sự tăng trưởng này phản ánh nhu cầu ngày càng tăng đối với các sản phẩm thịt do sự gia tăng dân số, xu hướng đô thị hóa mạnh mẽ và tăng trưởng kinh tế. Năm 2023, dân số Việt Nam tăng 0,8% so với cùng kỳ năm ngoái, đô thị hóa đạt 38,1% và GDP tăng 5,05%, tổng cộng 430 tỷ USD[2].

Giá trị xuất nhập khẩu các sản phẩm thịt

Theo Tạp chí Chăn nuôi Việt Nam[3], năm 2023, Việt Nam đã xuất khẩu 22 nghìn tấn sản phẩm thịt, trị giá hơn 110 triệu USD, đánh dấu tăng 19% về lượng và tăng 30,4% về trị giá so với năm trước. Các sản phẩm xuất khẩu chính bao gồm thịt lợn tươi, ướp lạnh hoặc đông lạnh. Các thị trường xuất khẩu chính là Hồng Kông (54,4% thị phần), tiếp theo là Trung Quốc, Bỉ và Mỹ.

Cơ cấu thị trường xuất khẩu chính của Việt Nam đối với thịt và các sản phẩm thịt
(% theo giá trị)

100% = 110.3 triệu USD

Nguồn: Tạp chí Chăn nuôi

Bên cạnh đó, năm 2023, Việt Nam nhập khẩu 717 nghìn tấn thịt và các sản phẩm thịt, trị giá hơn 1 tỷ USD, tăng 5,4% về lượng, nhưng giảm 3,9% về trị giá so với năm 2022. Sản phẩm nhập khẩu chủ yếu là thịt và phụ phẩm ăn được của gia cầm; Phụ phẩm ăn được của lợn, trâu, bò sống, ướp lạnh hoặc đông lạnh;… Cùng năm, Việt Nam nhập khẩu chủ yếu từ Ấn Độ (22,4%) và các nước như Mỹ, Nga, Brazil,…

Nhập khẩu chủ yếu bao gồm thịt và các sản phẩm phụ ăn được. Giá trị nhập khẩu của Việt Nam cao gấp mười lần so với giá trị xuất khẩu, phản ánh những hạn chế về chất lượng thịt và khả năng chế biến sâu, cản trở xuất khẩu cạnh tranh.

Cơ cấu thị trường nhập khẩu chính của Việt Nam đối với thịt và các sản phẩm thịt
(% theo giá trị)

100% = 1,4 tỷ USD

Nguồn: Tạp chí Chăn nuôi

Tổng quan về các công ty chế biến thịt tại Việt Nam

Tính đến năm 2022, ngành chế biến thịt tại Việt Nam bao gồm khoảng 668 doanh nghiệp, ít hơn một chút so với các năm trước. Tuy nhiên, lĩnh vực này đã cho thấy mức tăng trưởng doanh thu ấn tượng, với tổng giá trị hơn 1 tỷ đô la, phản ánh tốc độ tăng trưởng 35%. Đây là mức tăng đáng kể so với tốc độ tăng trưởng 25% trong năm 2020 và 2021. Ngoài ra, các doanh nghiệp chế biến thịt chủ yếu tập trung ở khu vực Đông Nam Bộ và Đồng bằng sông Hồng của Việt Nam, với tỷ trọng doanh nghiệp lớn và doanh nghiệp nhỏ và vừa lần lượt là 5% và 30% trong năm 2022[4]

Doanh thu của các công ty trong lĩnh vực chế biến, bảo quản ngành thịt tại Việt Nam

(Đơn vị: Triệu USD)

Nguồn: Cơ sở dữ liệu Doanh nghiệp của B&Company

Giới thiệu một số công ty chính trong ngành chế biến thịt tại Việt Nam

Bảng dưới đây cung cấp thêm thông tin về 5 công ty chế biến thịt hàng đầu tại Việt Nam. Ngoài các công ty nội địa Việt Nam, các công ty quốc tế lớn như CP và Japfa đã đầu tư vào Việt Nam. Các sản phẩm chính bao gồm thịt lợn, thịt bò và thịt gà. Ngoài ra, các công ty chủ chốt đang ngày càng tập trung vào chế biến tiên tiến và thành lập các nhà máy hiện đại, tiêu chuẩn cao. Những nỗ lực này không chỉ nhằm đáp ứng nhu cầu thị trường trong nước mà còn mở rộng sang thị trường xuất khẩu:

Nguồn: Tổng hợp của B&Company

Đầu tư và phát triển cơ sở hạ tầng

Ngành công nghiệp chế biến thịt đã chứng kiến sự gia tăng đầu tư nhằm hiện đại hóa cơ sở hạ tầng và mở rộng công suất. Ví dụ, nhà sản xuất trứng Ba Huân đã chuyển sang sản xuất các sản phẩm trứng và gia cầm chế biến khác nhau, trong khi Masan MEATLife, một công ty con của Tập đoàn Masan, đã đưa vào sử dụng Khu liên hợp chế biến thịt MEATDeli Sài Gòn trị giá 77,6 triệu USD tại tỉnh Long An vào năm 2020[5].

Ngoài ra, ngành đã thu hút được các khoản đầu tư đáng kể trong và ngoài nước nhằm phát triển các cơ sở chế biến. Đáng chú ý, vào tháng 3/2023, Vinamilk đã liên doanh với Tập đoàn Sojitz Nhật Bản để thành lập tổ hợp chăn nuôi và chế biến bò thịt tại tỉnh Vĩnh Phúc, miền Bắc Việt Nam, với mức đầu tư ước tính 127 triệu USD[6]. Với diện tích 75 ha, cơ sở này được thiết kế để nuôi tới 10.000 con gia súc, với công suất chế biến hàng năm khoảng 10.000 tấn thịt bò.

Khu phức hợp bao gồm một trang trại chăn nuôi và nhà máy chế biến hiện đại

Nguồn: Vinamilk

Thách thức và cơ hội

Mặc dù tăng trưởng, ngành chế biến thịt phải đối mặt với những thách thức như dịch bệnh, bao gồm dịch tả lợn châu Phi (ASF). Vào tháng 7 năm 2024, chính phủ Việt Nam đã báo cáo sự gia tăng đáng kể các đợt bùng phát ASF, dẫn đến việc tiêu hủy hơn 42.000 con lợn, tăng gấp năm lần so với cùng kỳ năm trước[7]. Những đợt bùng phát này gây rủi ro cho nguồn cung lương thực và lạm phát.

Ngược lại, sự mở rộng của ngành mang lại cơ hội cho những tiến bộ công nghệ và áp dụng các thực tiễn quốc tế tốt nhất. Các công ty đang ngày càng đầu tư vào thiết bị chế biến hiện đại và tuân thủ các tiêu chuẩn an toàn thực phẩm toàn cầu để nâng cao chất lượng và an toàn sản phẩm.

Kết luận

Ngành chế biến thịt ở Việt Nam đã sẵn sàng cho sự tăng trưởng liên tục, được hỗ trợ bởi nhu cầu nội địa ngày càng tăng và thị trường xuất khẩu mở rộng. Các khoản đầu tư liên tục vào cơ sở hạ tầng, cùng với việc tập trung vào kiểm soát dịch bệnh và tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế, dự kiến sẽ tăng cường khả năng phục hồi và khả năng cạnh tranh của ngành.

Tóm lại, ngành này đang ở giai đoạn then chốt, cân bằng cơ hội tăng trưởng với những thách thức đang phát triển. Với các khoản đầu tư liên tục, các hoạt động đổi mới và quan hệ đối tác chiến lược, lĩnh vực này đã sẵn sàng đáp ứng nhu cầu toàn cầu và trong nước ngày càng tăng đồng thời đóng góp đáng kể cho nền kinh tế.

[1] Niên giám thống kê 2023

[2] Tổng cục Thống kê Việt Nam

[3] Tạp chí chăn nuôi

[4] Cơ sở dữ liệu doanh nghiệp của B&Company

[5] Tóm tắt Việt Nam

[6] Sojitz

[7] Reuters

Đọc thêm những bài phân tích khác