Chương trình điện hạt nhân của Việt Nam đang được tích cực khôi phục để đáp ứng tốc độ tăng trưởng kinh tế nhanh chóng và nhu cầu năng lượng của đất nước. Sau khi một dự án trước đó bị đình chỉ, sự hỗ trợ mới của chính phủ và các kế hoạch chiến lược đã giúp khôi phục hai nhà máy lớn tại khu vực ven biển miền Trung Ninh Thuận (nay thuộc tỉnh Khánh Hòa). Các cơ sở này nhằm mục đích cung cấp điện năng ổn định, ít phát thải carbon để bổ sung cho nguồn năng lượng tái tạo đang phát triển của Việt Nam, giảm sự phụ thuộc vào than đá và phù hợp với các cam kết về khí hậu quốc gia.

Nhu cầu cấp thiết của Việt Nam đối với năng lượng hạt nhân

Mặc dù hiện chưa có nhà máy điện hạt nhân nào đi vào hoạt động, năng lượng hạt nhân có thể đóng vai trò chiến lược đối với một nền kinh tế đang phát triển nhanh chóng với các mục tiêu phát triển cao như Việt Nam.

Nhu cầu điện năng ngày càng tăng

Việt Nam đặt mục tiêu tăng trưởng kinh tế hai chữ số trong những năm tới, điều này đồng nghĩa với việc đẩy mạnh công nghiệp hóa, đô thị hóa và nâng cao mức sống. Tăng trưởng như vậy thường dẫn đến nhu cầu điện năng tăng cao. Mỗi năm, hệ thống điện quốc gia đều lập kỷ lục mới về sản lượng điện hàng ngày: mức cao nhất năm 2025 là 51.672 MW, được ghi nhận vào ngày 2 tháng 6.[1].

Công suất cực đại của hệ thống điện quốc gia giai đoạn 2020 – 2025

Đơn vị: nghìn MW

Nguồn: Kinh tế VN

Cam kết không phát thải ròng

Hiện nay, điện than vẫn là xương sống của ngành sản xuất điện Việt Nam. Theo số liệu gần đây, trong 10 tháng đầu năm 2025, điện nhiệt than vẫn cung cấp khoảng 46,21 tỷ tấn điện năng cho toàn quốc. Việc phụ thuộc quá nhiều vào than đá làm dấy lên những lo ngại về ô nhiễm không khí, phát thải carbon và tính bền vững lâu dài.

Sản xuất điện của Việt Nam trong 10 tháng đầu năm 2025

%, 100% = 269 tỷ kWh

Nguồn: Điện lực Việt Nam

Ngoài ra, Việt Nam đã cam kết theo các thỏa thuận quốc tế đạt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 tại COP26, phù hợp với nỗ lực toàn cầu hướng tới khử carbon. Năng lượng hạt nhân, với lượng khí thải CO₂ trực tiếp tối thiểu trong quá trình vận hành, mang đến cơ hội tách biệt tăng trưởng kinh tế và công nghiệp khỏi khí thải từ nhiên liệu hóa thạch. Cùng với năng lượng tái tạo (năng lượng mặt trời, gió, thủy điện), năng lượng hạt nhân có thể giúp đa dạng hóa cơ cấu năng lượng, giảm sự phụ thuộc vào than đá và hỗ trợ quá trình chuyển đổi năng lượng suôn sẻ và bền vững hơn.[2].

Năng lượng hạt nhân ở Việt Nam

Việt Nam bắt đầu nghiêm túc xem xét năng lượng hạt nhân vào giữa những năm 1990, và năm 2009, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) được giao trách nhiệm phát triển hai nhà máy điện hạt nhân tại tỉnh Ninh Thuận, miền Nam Trung Bộ. Kế hoạch ban đầu gồm hai nhà máy: Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 (có sự tham gia của Nga) và Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 2 (hợp tác với các đối tác Nhật Bản), với tổng công suất khoảng 4.000 MW.[3].

Tuy nhiên, ngày 22 tháng 11 năm 2016, Quốc hội Việt Nam đã thông qua nghị quyết đình chỉ vô thời hạn kế hoạch này. Các lý do bao gồm những hạn chế về kinh tế, lo ngại về an toàn, chi phí đầu tư cao và sự thay đổi trong động lực năng lượng toàn cầu vào thời điểm đó.[4].

Sau tám năm gián đoạn, chương trình xây dựng nhà máy điện hạt nhân tại Ninh Thuận đã được khôi phục. Ngày 30 tháng 11 năm 2024, Quốc hội Việt Nam đã nhất trí thông qua nghị quyết phê duyệt việc tiếp tục dự án điện hạt nhân. Luật điện lực cũng được sửa đổi đồng thời để tái tích hợp điện hạt nhân vào kế hoạch năng lượng quốc gia.[5].

Tiếp đó, vào ngày 5 tháng 2 năm 2025, chính phủ đã phê duyệt một kế hoạch toàn diện về phát triển và ứng dụng năng lượng nguyên tử đến năm 2030 với tầm nhìn hướng tới năm 2050. Kế hoạch này đặt ra mục tiêu xây dựng các khuôn khổ pháp lý, thể chế, nghiên cứu, nguồn nhân lực và cơ sở hạ tầng cần thiết để hỗ trợ việc triển khai năng lượng hạt nhân.[6].

Thông tin cập nhật gần đây về dự án năng lượng hạt nhân

Trách nhiệm thực hiện hai nhà máy điện hạt nhân này được giao cho các doanh nghiệp nhà nước: Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) là nhà đầu tư chính của nhà máy Ninh Thuận 1, trong khi Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) chịu trách nhiệm đối với nhà máy Ninh Thuận 2. Các nhà máy này sẽ được xây dựng tại khu vực ven biển miền Trung của tỉnh Ninh Thuận trước đây; sau khi cải tổ hành chính, khu vực này hiện thuộc tỉnh Khánh Hòa.

Phuoc Dinh Commune (Khanh Hoa) is chosen to build Ninh Thuan 1 Nuclear Power Plant

Nguồn: Báo Nhân Dân

Chính phủ Việt Nam và các chuyên gia năng lượng hạt nhân ủng hộ công nghệ lò phản ứng thế hệ III+: một tiêu chuẩn thiết kế hiện đại, an toàn và hiệu quả hơn mà nhiều quốc gia sử dụng năng lượng hạt nhân hiện nay đang áp dụng.[7].

Đối với dự án Ninh Thuận 1, một bước tiến lớn hướng tới hiện thực hóa đã được thực hiện gần đây: vào ngày 26 tháng 9 năm 2025, Công ty Cổ phần Năng lượng Quốc tế Rosatom (REIN JSC) đã ký Biên bản ghi nhớ (MoU) với Công ty tư vấn Kỹ thuật Điện lực Việt Nam (PECC2) về hợp tác cập nhật nghiên cứu khả thi, lập hồ sơ địa điểm, quy hoạch cơ sở hạ tầng, phát triển lưới điện và logistics, và đào tạo nguồn nhân lực. Biên bản ghi nhớ này mở đường cho Rosatom trở thành đối tác nước ngoài chính của dự án Ninh Thuận 1.[8]Còn đối với Ninh Thuận 2, mặc dù kế hoạch năm 2009 trước đó có dự kiến hợp tác với một công ty Nhật Bản, nhưng đến nay vẫn chưa có thỏa thuận chính thức nào được công bố với các đối tác Nhật Bản theo chương trình được khôi phục. Chính quyền Việt Nam vẫn đề cập đến Nhật Bản trong số các đối tác tiềm năng được ưu tiên.

Tính đến tháng 10 năm 2025, các hoạt động chuẩn bị quan trọng đang được tiến hành, bao gồm bồi thường và tái định cư cho các cộng đồng bị ảnh hưởng, giải phóng mặt bằng, đàm phán tín dụng, cập nhật các nghiên cứu khả thi (tiền khả thi), lập hồ sơ địa điểm và môi trường, thỏa thuận hợp tác quốc tế về lựa chọn công nghệ và đào tạo nguồn nhân lực.[9].

Tháng 11 năm 2025, Bộ Chính trị Đảng Cộng sản Việt Nam đề nghị khởi công xây dựng nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận vào đầu năm 2026, như một phần trong nỗ lực của chính phủ nhằm thúc đẩy các dự án cơ sở hạ tầng và năng lượng trọng điểm.[10]Cả hai nhà máy dự kiến sẽ đi vào hoạt động trong giai đoạn 2030-2035.[11].

Đầu tháng 12 năm 2025, Chính phủ Việt Nam đã khởi xướng một cuộc rà soát toàn diện cơ sở hạ tầng quốc gia trước thềm dự án Ninh Thuận. Từ ngày 1 đến ngày 11 tháng 12, cuộc rà soát do Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) thực hiện sẽ đánh giá 19 lĩnh vực cơ sở hạ tầng trọng điểm, bao gồm các vấn đề về quy định, an toàn, lưới điện, môi trường và nguồn nhân lực, theo yêu cầu của các tiêu chuẩn triển khai hạt nhân quốc tế.[12]

Kết luận

Phát triển năng lượng hạt nhân của Việt Nam thể hiện cam kết chiến lược dài hạn của chính phủ nhằm đảm bảo nguồn cung cấp điện ổn định và bền vững để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế nhanh chóng. Do kinh nghiệm trong nước về công nghệ hạt nhân còn hạn chế, chính phủ tích cực tìm kiếm quan hệ đối tác với các quốc gia tiên tiến về năng lượng hạt nhân để chuyển giao chuyên môn, hỗ trợ hội nhập công nghệ và giúp xây dựng năng lực nguồn nhân lực. Điều này tạo cơ hội cho các công ty nước ngoài hợp tác thông qua cấp phép công nghệ, thiết kế, mua sắm và xây dựng, cũng như các chương trình đào tạo tập trung vào an toàn và vận hành hạt nhân.

* Lưu ý: Nếu bạn muốn trích dẫn thông tin trong bài viết này, vui lòng ghi rõ nguồn và kèm theo link bài viết để đảm bảo tôn trọng bản quyền.

[1] Báo Đầu tư, Lượng tiêu thụ điện trên toàn quốc và khu vực phía Bắc lập kỷ lục mới dù mới chỉ đầu mùa hè. (https://baodautu.vn/tieu-thu-dien-toan-quoc-va-mien-bac-lap-ky-luc-moi-du-moi-dau-he-d295363.html)

[2] Cục Điện lực Việt Nam, Điện hạt nhân đóng vai trò quan trọng trong phát triển năng lượng tái tạo và bền vững. (https://www.eav.gov.vn/d/vi-VN/news-o/TS-Du-Van-Toan-Dien-hat-nhan-dong-vai-tro-quan-trong-trong-phat-trien-nang-luong-tai-tao-va-ben-vung-60-79-58416)

[3] Bộ Công Thương, Quốc hội quyết định dừng dự án điện hạt nhân Ninh Thuận (https://moit.gov.vn/tin-tuc/thi-truong-nuoc-ngoai/quoc-hoi-quyet-dung-du-an-dien-hat-nhan-ninh-thuan.html)

[4] Năng lượng Việt Nam, phát triển điện hạt nhân và các vấn đề an toàn nhà máy (https://nangluongvietnam.vn/phat-trien-dien-hat-nhan-va-van-de-an-toan-nha-may-2179.html)

[5] Tin tức Chính phủ, Khởi động lại Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận: Việt Nam sẵn sàng cho kỷ nguyên mới (https://baochinhphu.vn/tai-khoi-dong-dien-hat-nhan-ninh-thuan-viet-nam-san-sang-cho-mot-ky-nguyen-moi-10224122522101908.htm)

[6] Tin tức Chính phủ, Kế hoạch phát triển và ứng dụng năng lượng nguyên tử đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 (https://baochinhphu.vn/quy-hoach-phat-trien-ung-dung-nang-luong-nguyen-tu-thoi-ky-den-nam-2030-tam-nhin-den-nam-2050-102250206164026432.htm)

[7] Năng lượng Việt Nam, Dự án Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và 2 – Chính phủ xem xét các giải pháp do chuyên gia đề xuất (https://nangluongvietnam.vn/du-an-dien-hat-nhan-ninh-thuan-1-va-2-chinh-phu-xem-xet-giai-phap-de-xuat-cua-chuyen-gia-33962.html)

[8] Báo Việt Nam, Rosatom và PECC2 ký kết Biên bản ghi nhớ về hợp tác trong dự án nhà máy điện hạt nhân.

(https://vietnamnews.vn/economy/1726111/rosatom-pecc2-sign-mou-on-cooperation-in-nuclear-power-plant-project.html)

[9] Năng lượng Việt Nam, Cập nhật về công tác chuẩn bị đầu tư cho các dự án điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và 2 (https://nangluongvietnam.vn/cap-nhat-tinh-hinh-chuan-bi-dau-tu-du-an-dien-hat-nhan-ninh-thuan-1-va-2-23102025-35048.html)

[10] Lào Đồng, Bộ Chính trị đề nghị khởi công xây dựng tuyến đường sắt quốc tế và nhà máy điện hạt nhân từ đầu năm 2026. (https://laodong.vn/thoi-su/bo-chinh-tri-yeu-cau-khoi-cong-duong-sat-quoc-te-nha-may-dien-hat-nhan-tu-dau-nam-2026-1605955.ldo)

[11] Tuổi Trẻ, Bộ Chính trị: Khẩn trương triển khai dự án điện hạt nhân Ninh Thuận 1, 2, vận hành năm 2030 – 2035 (https://tuoitre.vn/bo-chinh-tri-khan-truong-trien-khai-du-an-dien-hat-nhan-ninh-thuan-1-2-van-hanh-2030-2035-2025090318380243.htm)

[12] EVN, Đánh giá toàn diện cơ sở hạ tầng, chuẩn bị cho Dự án Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận (https://www.evn.com.vn/d/vi-VN/news/Danh-gia-toan-dien-co-so-ha-tang-chuan-bi-cho-Du-an-dien-hat-nhan-Ninh-Thuan-60-12-505875)