Trí tuệ nhân tạo (AI) đang chuyển đổi ngành công nghiệp hậu cần và vận tải trên toàn thế giới, hợp lý hóa hoạt động và nâng cao hiệu quả thông qua tự động hóa, phân tích dữ liệu và khả năng dự đoán. Khi Việt Nam phấn đấu trở thành một trung tâm hậu cần cạnh tranh trong khu vực Đông Nam Á, việc sử dụng AI có thể là chìa khóa để khắc phục tình trạng kém hiệu quả trong hoạt động và định vị mình trên trường quốc tế. Bài viết này xem xét các ứng dụng AI hiện tại trong lĩnh vực hậu cần của Việt Nam và khám phá triển vọng đầy hứa hẹn cho sự tăng trưởng trong tương lai.

Tình hình AI trong logistics và vận tải tại Việt Nam hiện nay

Tính đến năm 2023, Việt Nam xếp thứ 43/100 về Chỉ số hiệu suất logistics, đưa Việt Nam vào top 5 quốc gia ASEAN, sau Singapore, Malaysia và Thái Lan, và ngang bằng với Philippines [1]. Thị trường logistics của Việt Nam dự kiến sẽ tăng trưởng 14-16% vào năm 2025, đóng góp khoảng 5% vào GDP của quốc gia vào năm 2023. [2]Thị trường này dự kiến sẽ tiếp tục đà tăng trưởng mạnh mẽ từ năm 2023 đến năm 2027, với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) dự kiến là 5,5% [3].

Mặc dù cả hai lĩnh vực đều tăng trưởng mạnh mẽ, vẫn còn nhiều thách thức và vấn đề. Việc áp dụng công nghệ nói chung, và cụ thể là trí tuệ nhân tạo (AI), vẫn còn thấp trong cả lĩnh vực hậu cần và vận tải của Việt Nam. Cho đến nay, chỉ một số ít công ty, cả tư nhân và nhà nước, đã bắt đầu tích hợp AI vào hoạt động kinh doanh và vận hành của họ.

Ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong thí điểm xử phạt xe quá tải của Sở Giao thông Vận tải TP.HCM

Nguồn: Sở Giao thông Vận tải

Một số ứng dụng AI nổi bật trong lĩnh vực Logistics và Vận tải tại Việt Nam

Nguồn: B&Company tổng hợp

Chính sách và hỗ trợ của chính phủ

Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 127/2021 về Chiến lược quốc gia về nghiên cứu, phát triển và ứng dụng AI đến năm 2030. Chiến lược nhấn mạnh cách tiếp cận lấy con người và doanh nghiệp làm trung tâm để phát triển và ứng dụng AI cho mọi lĩnh vực của nền kinh tế Việt Nam. Với ngành logistics và vận tải, một số lĩnh vực khuyến khích ứng dụng AI như sau:

• – Tăng cường thu phí và giám sát: Cải thiện quy trình tại các trạm thu phí đường bộ bằng hệ thống phát hiện và nhận dạng phương tiện sử dụng AI.
• – Tối ưu hóa hệ thống hậu cần: Cung cấp dữ liệu và thông tin chi tiết theo thời gian thực để tối ưu hóa hệ thống hậu cần, đảm bảo định tuyến, lập lịch trình và phân bổ nguồn lực hiệu quả trong chuỗi cung ứng.
• – Lập kế hoạch tuyến đường tự động và tư vấn khách hàng: Cho phép các hệ thống do AI điều khiển cung cấp dịch vụ tìm tuyến đường tự động và tư vấn khách hàng cho các mô hình vận tải dựa trên công nghệ
• – Bảo trì và lập kế hoạch cơ sở hạ tầng giao thông: Sử dụng AI để hỗ trợ phân tích thống kê, đánh giá và lập kế hoạch bảo trì và sửa chữa cơ sở hạ tầng giao thông.

Cơ hội ứng dụng AI vào logistics và vận tải tại Việt Nam

Bất chấp điều đó, AI vẫn là một lĩnh vực rất nổi bật tại Việt Nam. Thị trường AI của Việt Nam được định giá khoảng 547 triệu đô la vào năm 2023 và dự kiến sẽ tăng lên 2,1 tỷ đô la vào năm 2032, với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) là 16% [4]. Các công ty chủ chốt của Việt Nam như Viettel, FPT và Vingroup đã tiên phong trong các ứng dụng AI. Đáng chú ý, FPT gần đây đã có kế hoạch xây dựng một trung tâm AI trị giá 200 triệu đô la tại miền Nam Việt Nam, báo hiệu khoản đầu tư đáng kể vào lĩnh vực này[5]

FPT hợp tác với NVIDIA xây dựng nhà máy AI

Nguồn: Hanoi Times

Các công ty quốc tế như Google cũng đang hợp tác với các tổ chức địa phương, tập trung vào tài năng và xây dựng cho các công ty khởi nghiệp AI, với việc ra mắt “Build for the AI Future”. Dự án này không chỉ cung cấp 40.000 suất học bổng cho 80 trường đại học mà còn thúc đẩy hệ sinh thái khởi nghiệp mạnh mẽ tại Việt Nam ngay từ những giai đoạn đầu, thể hiện qua các sáng kiến liên tục như Google for Startups Accelerator từ năm 2022 đến nay [6].

Các trường đại học công nghệ Việt Nam đang tăng cường các chương trình đào tạo AI để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng về các chuyên gia lành nghề. Ví dụ, Đại học Phenikaa cung cấp chương trình đại học về Trí tuệ nhân tạo được thiết kế để trang bị cho sinh viên kiến thức và kỹ năng AI toàn diện. Tương tự, Đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội đã triển khai Chương trình Kỹ sư AI tạo sinh, tập trung vào các ứng dụng AI tiên tiến [7]. Những sáng kiến này nhằm mục đích tăng cường nguồn cung cấp các chuyên gia AI chất lượng cao tại Việt Nam, phù hợp với các mục tiêu chiến lược của đất nước về công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Thách thức ứng dụng AI trong Logistics và Vận tải tại Việt Nam

Hiện nay, hầu hết các công ty logistics tại Việt Nam mới chỉ triển khai các công nghệ cơ bản vào hoạt động hoặc đang trong giai đoạn đầu áp dụng công nghệ số; phần lớn vẫn chưa quen với các giải pháp công nghệ tiên tiến. Thái độ này phản ánh sự miễn cưỡng đối với quá trình chuyển đổi và thích nghi trong một thế giới mà kỷ nguyên công nghệ đang ngày càng lan rộng [8].

Ứng dụng CNTT của các công ty Logistics trong năm 2023

Nguồn: Báo cáo Logistics Việt Nam năm 2023

Một trở ngại khác đối với chuyển đổi số là thiếu vốn. Tại Việt Nam, hơn 98% doanh nghiệp là doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME) và 99% các công ty này phải đối mặt với hạn chế về vốn [9]. Bên cạnh đó, còn thiếu các chính sách gắn kết và khuôn khổ pháp lý được thiết kế riêng cho logistics. Việc thiếu các chuyên gia logistics chuyên biệt, đặc biệt là những người có kỹ năng cao trong việc triển khai các công nghệ mới, hạn chế khả năng đáp ứng nhu cầu đang thay đổi của ngành [10].

Kết luận

Tóm lại, việc áp dụng AI trong lĩnh vực logistics và vận tải của Việt Nam vẫn đang trong giai đoạn đầu, với sự tích hợp hạn chế do hạn chế về tài chính, thiếu hụt kỹ năng và thiếu các chính sách phù hợp. Tuy nhiên, sự hỗ trợ của chính phủ, các khoản đầu tư đáng kể từ các công ty như FPT và Viettel, cùng với quan hệ đối tác với các công ty công nghệ hàng đầu quốc tế đang đặt nền tảng cho sự phát triển của ứng dụng AI trong lĩnh vực logistics và vận tải tại Việt Nam.

[1]Ngân hàng Thế giới (2023) Báo cáo hiệu suất hậu cần < Đánh giá >

[2]Logistics Việt Nam (2024) Tình hình logistics Việt Nam năm 2023 < Đánh giá >

[3]Thời báo Kinh tế Việt Nam (2023). Thúc đẩy chuyển đổi số tại Việt Nam < Đánh giá >

[4]Vietnam Economic Times (2024). Tương lai AI của Việt Nam: Triển vọng đầy hứa hẹn < Đánh giá >

[5]Hanoi Times (2024). FPT đầu tư vào nhà máy AI < Đánh giá >

[6]Bộ Kế hoạch và Đầu tư (2024). Đẩy nhanh tiến độ ứng dụng AI của Việt Nam < Đánh giá >

[7]Đại học Bách khoa Hà Nội (2024) Trường đại học đầu tiên của Việt Nam đào tạo về Trí tuệ nhân tạo tạo sinh < Đánh giá >

[8]Tạp chí Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (2024). Ứng dụng CNTT trong công ty logistics Việt Nam < Đánh giá >

[9]Bộ Công Thương (2023). Báo cáo Logistics Việt Nam năm 2023 < Đánh giá >

[10]Thời báo Kinh tế Việt Nam (2024). Tình hình hiện tại của ngành Logistics tại Việt Nam < Đánh giá >

Đọc thêm những bài phân tích khác