Ngành logistics tại Việt Nam đang nổi lên như một ngành hấp dẫn đối với các nhà đầu tư nước ngoài. Với vị trí địa lý chiến lược, tốc độ tăng trưởng kinh tế ổn định và sự bùng nổ của thương mại điện tử, Việt Nam mang đến nhiều cơ hội cho các doanh nghiệp quốc tế trong lĩnh vực này. Bài viết này sẽ phân tích tình hình hiện tại, xu hướng phát triển, tiềm năng và cơ hội cho các nhà đầu tư Nhật Bản trong lĩnh vực logistics tại Việt Nam.

Tình hình hiện tại của ngành logistics Việt Nam

Việt Nam hiện có hơn 34.000 doanh nghiệp đang hoạt động trong lĩnh vực logistics. Theo Báo cáo của Ngân hàng Thế giới (WB), chỉ số năng lực logistics quốc gia (LPI) của Việt Nam năm 2023 xếp thứ 43/139 quốc gia và vùng lãnh thổ, tăng 21 bậc so với năm 2016. Tốc độ tăng trưởng của ngành logistics tại Việt Nam những năm gần đây đạt khoảng 14-16%, với quy mô khoảng 40-42 tỷ USD/năm, chiếm khoảng 4,5% GDP[1]. Tuy nhiên, chi phí logistics vẫn ở mức cao, tương đương khoảng 17% GDP năm 2022, mặc dù đã giảm so với mức 21% GDP năm 2018[2]

Vận tải đường biển tại Việt Nam

Nguồn: Tapchitaichinh.vn

Sự gia tăng này phản ánh những nỗ lực của Việt Nam trong việc cải thiện cơ sở hạ tầng giao thông, nâng cao chất lượng dịch vụ và tạo môi trường thuận lợi cho các doanh nghiệp logistics. Tuy nhiên, chi phí logistics của Việt Nam vẫn còn khá cao so với các nước phát triển trên thế giới, đặt ra thách thức trong việc nâng cao năng lực cạnh tranh của ngành. Về các loại hình logistics, Việt Nam sử dụng nhiều phương thức vận tải khác nhau như đường bộ, đường sắt, đường biển và đường hàng không. Trong đó, vận tải đường bộ là phổ biến nhất, sử dụng xe tải, container và xe khách để vận chuyển hàng hóa bằng đường bộ, phù hợp cho cả vận tải đường dài và nội thành. Ngoài ra, các dịch vụ như kho bãi, giao nhận, chuyển phát nhanh cũng đóng vai trò quan trọng trong chuỗi cung ứng logistics tại Việt Nam[3]

Xu hướng thu hút đầu tư nước ngoài vào logistics Việt Nam

Trong giai đoạn 2013-2023, xu hướng đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào lĩnh vực logistics tại Việt Nam ngày càng tăng. Số lượng dự án đầu tư nước ngoài vào lĩnh vực này tăng mạnh, đặc biệt là giai đoạn 2020-2022 với 203 dự án, tăng gấp 1,5 - 2 lần so với các giai đoạn trước. Trong số 48 quốc gia và vùng lãnh thổ có đầu tư vào các dự án logistics tại Việt Nam từ năm 1991 đến nay, Nhật Bản chiếm 12,5% tổng số dự án, đứng thứ tư sau Hàn Quốc, Singapore và Hồng Kông. Theo Niên giám thống kê Việt Nam, lĩnh vực logistics đã thu hút được sự quan tâm đáng kể của các nhà đầu tư nước ngoài. Tính đến hết năm 2021, cả nước có gần 35.000 doanh nghiệp với tổng số hơn 563.300 lao động đang làm việc. Thu hút FDI vào lĩnh vực logistics tăng mạnh, giai đoạn 2015-2019 có 365 dự án và giai đoạn 2020-2022 có 203 dự án[4].

Hiện nay, các nhà đầu tư nước ngoài đang tập trung vào các lĩnh vực sau trong ngành logistics:

– Phát triển kho bãi hiện đại: Đáp ứng nhu cầu lưu trữ ngày càng tăng của các công ty thương mại điện tử, nhà sản xuất và nhà cung cấp dịch vụ hậu cần thuê ngoài[5]

– Chuỗi lạnh: Phục vụ cho việc xuất khẩu các mặt hàng như trái cây, rau quả, hải sản, dược phẩm, lĩnh vực này đang thu hút sự chú ý đặc biệt do nhu cầu về cơ sở lưu trữ và dịch vụ vận chuyển lạnh ngày càng tăng.

– Giải pháp kho thông minh: Ứng dụng công nghệ cao để tối ưu hóa quản lý kho bãi và chuỗi cung ứng, giúp tăng hiệu quả và giảm chi phí vận hành

Một số thương vụ đầu tư nước ngoài quan trọng vào lĩnh vực logistics tại Việt Nam

Nguồn: Tổng hợp BC

Các nhà đầu tư nước ngoài chủ yếu lựa chọn hình thức liên doanh (50,4% dự án) và vốn nước ngoài 100% (48,7% dự án) khi đầu tư vào lĩnh vực logistics tại Việt Nam. Điều này cho thấy tính linh hoạt và đa dạng trong chiến lược đầu tư của các doanh nghiệp quốc tế.

Tiềm năng phát triển của ngành logistics Việt Nam

Việt Nam có vị trí địa lý thuận lợi nằm trong khu vực phát triển năng động của thế giới, nơi tập trung dòng hàng hóa và nền kinh tế có độ mở cao. Cùng với 17 hiệp định thương mại tự do đã ký kết và thực hiện với gần 70 quốc gia và vùng lãnh thổ, kim ngạch xuất nhập khẩu và thương mại điện tử của Việt Nam luôn tăng trưởng ở mức hai con số hằng năm, tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển logistics[6].

Bên cạnh đó, cơ sở hạ tầng đường bộ, sân bay, cảng biển, kho bãi... liên tục được mở rộng với quy mô lớn, rộng khắp, đáp ứng kịp thời nhu cầu đa dạng của thị trường. Tuy nhiên, ngành logistics Việt Nam vẫn đang phải đối mặt với nhiều thách thức như chi phí logistics cao, năng lực cạnh tranh thấp, thiếu nguồn nhân lực chất lượng cao, kết nối hạ tầng còn hạn chế.

Bên cạnh đó, Chính phủ đang xây dựng Chiến lược phát triển ngành logistics Việt Nam giai đoạn 2025-2035, tầm nhìn đến năm 2050, trong đó có các giải pháp xây dựng các khu phi thuế quan nhằm hiện thực hóa chủ trương đưa Việt Nam trở thành quốc gia mạnh về logistics.[7]. Chính phủ Việt Nam khuyến khích liên doanh với các doanh nghiệp nước ngoài để phát triển logistics toàn cầu, thu hút FDI, chuyển giao công nghệ, nâng cao năng lực cạnh tranh, tạo điều kiện cho các công ty quốc tế đặt trụ sở tại Việt Nam.[8]

Cơ hội thâm nhập thị trường cho các nhà đầu tư Nhật Bản

Nhật Bản hiện là nhà đầu tư nước ngoài lớn thứ 3 tại Việt Nam, với hơn 5.000 dự án và tổng vốn đầu tư gần 70 tỷ USD, chiếm 15,7% tổng vốn FDI tại Việt Nam. Các doanh nghiệp Nhật Bản đã và đang tích cực tham gia vào lĩnh vực logistics tại Việt Nam thông qua các hoạt động đầu tư và M&A. Điển hình là việc Tập đoàn Sumitomo mua lại 10% cổ phần tại Công ty Cổ phần Gemadept vào năm 2019, với mục tiêu xây dựng hệ thống logistics kết nối nhà máy với cảng biển để phục vụ cho việc xuất khẩu sản phẩm sản xuất tại Việt Nam[9].

Ngoài ra, năm 2023, Công ty TNHH Yokorei Việt Nam đã khởi công xây dựng Dự án Kho lạnh Yokorei Việt Nam tại Khu công nghiệp Phú An Thành (tỉnh Long An) với tổng vốn đầu tư ban đầu ước tính khoảng 52 triệu USD. Tập đoàn Mitsui OSK Lines (MOL) cũng đã có những động thái tìm hiểu cơ hội tại Cảng quốc tế Vĩnh Tân, cho thấy sự quan tâm của doanh nghiệp Nhật Bản đối với cơ sở hạ tầng logistics tại Việt Nam trong năm 2019.

Các đại biểu và nhà đầu tư tiến hành lễ khởi công Dự án kho lạnh Yokorei Việt Nam

Nguồn: Bqlkkt.longan.gov.vn

Bên cạnh các tập đoàn lớn, các doanh nghiệp vừa và nhỏ đến từ Nhật Bản cũng đang dần dịch chuyển đầu tư và mở rộng quy mô kinh doanh tại Việt Nam. Họ quan tâm đến lĩnh vực kho bãi, vận tải và thấy được tiềm năng lớn trong việc khai thác thị trường Việt Nam.

Phần kết luận

Ngành logistics Việt Nam đang phát triển mạnh mẽ, tạo ra nhiều cơ hội cho các nhà đầu tư nước ngoài, đặc biệt là từ Nhật Bản. Với vị trí địa lý thuận lợi, nằm trên tuyến đường vận chuyển hàng hóa quan trọng của Đông Nam Á, cùng với sự phát triển của nền kinh tế và chính sách mở cửa của Chính phủ, Việt Nam đang trở thành một trung tâm logistics tiềm năng trong khu vực.

Các công ty Nhật Bản có thể tận dụng sự phát triển này bằng cách đầu tư vào các trung tâm kho bãi, dịch vụ vận tải, hệ thống cảng biển và công nghệ quản lý hậu cần tiên tiến. Phát triển một hệ thống hậu cần hiệu quả không chỉ giúp giảm chi phí vận tải mà còn nâng cao năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp sản xuất tại Việt Nam.

[1] https://baochinhphu.vn/tim-giai-phap-de-logistics-viet-nam-phat-trien-102241031153326973.htm

[2] https://www.qdnd.vn/kinh-te/cac-van-de/giam-chi-phi-logistics-tang-suc-canh-tranh-cho-nen-kinh-te-747573

[3] https://thuvienphapluat.vn/banan/tin-tuc/logistics-la-gi-co-bao-nhieu-loai-hinh-logistics-hien-nay-8656

[4] https://trungtamwto.vn/chuyen-de/25096-chi-phi-logistics-cua-viet-nam-cao-hon-nhieu-so-voi-the-gioi

[5] https://baodautu.vn/logistics-viet-nam-hap-dan-nha-dau-tu-nuoc-ngoai-d228688.html

[6] https://nhandan.vn/tan-dung-co-hoi-but-pha-cho-nganh-logistics-post855629.html

[7] https://dangcongsan.vn/lanh-dao-dang-nha-nuoc/thu-tuong-neu-3-muc-tieu-7-giai-phap-dot-pha-phat-trien-nganh-logistics-684979.html

[8] https://tapchitaichinh.vn/thu-hut-dau-tu-nuoc-ngoai-vao-linh-vuc-logistics-tai-viet-nam.html

[9] https://atmglobaltrans.com.vn/vi/tin-tuc/tin-tuc-su-kien/nha-dau-tu-nhat-ban-va-han-quoc-quan-tam-toi-nganh-logistics-viet-1147.html

Đọc các bài viết khác