Việt Nam đang nổi lên như một nhân tố quan trọng trong hệ sinh thái trí tuệ nhân tạo (AI) toàn cầu. Thông qua các chính sách chiến lược của chính phủ và hợp tác quốc tế, Việt Nam đang định vị mình như một trung tâm đổi mới AI tại khu vực Đông Nam Á, với động thái đáng chú ý là hợp tác đầu tư gần đây giữa NVIDIA và Việt Nam.

Tổng quan về phát triển AI tại Việt Nam

Ngành AI của Việt Nam đã chứng kiến sự tăng trưởng đáng kể, được thúc đẩy bởi các tiến bộ công nghệ, sự hỗ trợ từ chính phủ và việc tích hợp AI ngày càng tăng trong các ngành như ngân hàng, chăm sóc sức khỏe, giao thông vận tải và giáo dục[1]. Thị trường AI của Việt Nam được dự báo sẽ đạt 753 triệu USD vào năm 2024, với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) là 28% trong giai đoạn 2024-2030, phản ánh khả năng thích ứng với các xu hướng công nghệ toàn cầu[2]. Việt Nam đã đạt được những tiến bộ đáng kể trong việc chuẩn bị cho việc tích hợp và phát triển AI trong nước. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng hệ sinh thái AI trong nước vẫn đang ở giai đoạn phát triển ban đầu, với điểm số Chỉ số Chuẩn bị cho AI (AI Preparedness Index) của IMF đạt 0,48 vào năm 2023, thấp hơn mức trung bình của khu vực châu Á – Thái Bình Dương và các nền kinh tế hàng đầu ASEAN[3].

Chỉ số Chuẩn bị cho AI của Việt Nam và khu vực trong năm 2023

Nguồn: IMF

Các công ty Việt Nam đang tích cực đầu tư vào nghiên cứu và cơ sở hạ tầng trí tuệ nhân tạo (AI), góp phần đưa đất nước trở thành một trung tâm đổi mới công nghệ đang phát triển mạnh mẽ.

– FPT đã bắt đầu phát triển AI từ năm 2013 và vào năm 2020 đã khởi công Trung tâm AI trị giá 170 triệu USD, tập trung vào nghiên cứu, sản xuất phần mềm và hỗ trợ chuyển đổi số[4].

– Viettel đã nghiên cứu và thử nghiệm phát triển một mô hình ngôn ngữ tiếng Việt quy mô lớn và trợ lý ảo dành cho cán bộ, công chức tại Bộ Thông tin và Truyền thông (MoIC) từ năm 2023[5].

– Thị trường cũng thu hút các nhà đầu tư nước ngoài, đặc biệt trong phân khúc trung tâm dữ liệu [6], với một ví dụ đáng chú ý là Google hướng đến xây dựng trung tâm dữ liệu quy mô lớn vào năm 2027[7].

Chiến lược phát triển hệ sinh thái AI của Việt Nam

Chính phủ đã nhận thức được tầm quan trọng của trí tuệ nhân tạo (AI) từ năm 2014[8] và ưu tiên nghiên cứu, phát triển AI trong chương trình Chuyển đổi số quốc gia[9]. Quyết định số 127/QĐ-TTg, được phê duyệt vào tháng 1 năm 2021, tập trung vào việc tăng cường nghiên cứu, phát triển và ứng dụng AI, với mục tiêu đưa AI trở thành công nghệ then chốt trong cuộc Cách mạng Công nghiệp lần thứ tư của Việt Nam[10]. Đến năm 2030, Việt Nam đặt mục tiêu trở thành trung tâm đổi mới về nghiên cứu, phát triển và ứng dụng AI tại khu vực ASEAN và trên thế giới[11].

Bảng 1: Tóm tắt các mục tiêu của Việt Nam trong quyết định số 127/QĐ-TTg

Nguồn: Cổng thông tin điện tử Chính phủ

Để đạt được các mục tiêu, chính phủ đề ra năm định hướng chiến lược trong phát triển AI[12].

– Chính phủ đặt mục tiêu xây dựng hệ thống văn bản quy phạm pháp luật và hành lang pháp lý liên quan đến AI nhằm thúc đẩy nghiên cứu, phát triển và ứng dụng AI, đồng thời đảm bảo quyền lợi của cá nhân và tổ chức

– Chính phủ hướng đến xây dựng hạ tầng dữ liệu và tính toán cho nghiên cứu, phát triển và ứng dụng, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thiết lập cơ chế chia sẻ dữ liệu, xây dựng các cơ sở dữ liệu dùng chung, và nâng cao năng lực quốc gia về tính toán hiệu năng cao và điện toán đám mây

– Chính phủ phát triển hệ sinh thái AI thông qua tập trung đào tạo kỹ năng, thành lập các trung tâm nghiên cứu và đào tạo AI trọng điểm, ưu tiên đầu tư vào các nền tảng và sản phẩm AI thiết yếu, đồng thời thu hút đầu tư để phát triển doanh nghiệp và thương hiệu AI

– Chính phủ thúc đẩy doanh nghiệp ứng dụng AI, đồng thời tích hợp AI vào quản lý hành chính công, quốc phòng, và các lĩnh vực kinh tế – xã hội khác

– Chính phủ thúc đẩy hợp tác phát triển AI, khuyến khích hợp tác quốc tế thông qua các hội thảo, sự kiện đối tác, và các chính sách hấp dẫn nhằm thu hút nguồn đầu tư công nghệ cao vào Việt Nam

Hội thảo “Định hình tương lai AI của Việt Nam” tại Hà Nội do Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC) và Google tổ chức

Nguồn: MPI

NVIDIA đầu tư vào Việt Nam

Cảnh quan thuận lợi của Việt Nam cùng với tầm nhìn chiến lược của chính phủ trong nghiên cứu và phát triển AI đã thu hút các tập đoàn quốc tế đầu tư vào hệ sinh thái AI tại Việt Nam, với khoản đầu tư của NVIDIA là một ví dụ đáng chú ý gần đây. Ngày 5 tháng 12 năm 2024, NVIDIA và chính phủ Việt Nam đã ký kết Biên bản ghi nhớ (MOU), công bố khoản đầu tư của công ty để phát triển (1) một trung tâm nghiên cứu và (2) một trung tâm dữ liệu tại Việt Nam[13].

– Trung tâm nghiên cứu AI sẽ tận dụng nguồn nhân lực dồi dào của Việt Nam và hợp tác với các nhà lãnh đạo ngành, các startup, và các cơ quan chính phủ để tập trung vào phát triển AI, thúc đẩy đổi mới trong các lĩnh vực như chăm sóc sức khỏe, giáo dục và nông nghiệp. Cơ sở này cũng nhằm mục đích phát triển nhân tài địa phương thông qua các chương trình đào tạo và hợp tác với các trường đại học.

– Trung tâm dữ liệu đóng vai trò quan trọng cho nỗ lực chuyển đổi số của Việt Nam, cung cấp cơ sở hạ tầng quan trọng cho các ứng dụng AI và điện toán đám mây. Bằng cách nâng cao khả năng tính toán tại địa phương, NVIDIA đang giúp Việt Nam đẩy nhanh quá trình ứng dụng AI trong các ngành công nghiệp.

Quan hệ đối tác với chính phủ Việt Nam không phải là dự án duy nhất của NVIDIA tại địa phương, vì NVIDIA đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy công nghệ tính toán AI. FPT đang sử dụng các bộ xử lý đồ họa (GPUs) tiên tiến của NVIDIA để xây dựng một nhà máy AI trị giá 200 triệu USD[14], trong khi Viettel đang tích hợp công nghệ của NVIDIA để nâng cao giải pháp viễn thông và thành phố thông minh[15]. NVIDIA cũng mở rộng vào lĩnh vực ứng dụng AI, được đánh dấu qua việc mua lại VinBrain, một đơn vị AI thuộc tập đoàn Vingroup, tập trung vào AI và IoT trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe[16].

Thủ tướng Phạm Minh Chính và người sáng lập, CEO của NVIDIA, Jensen Huang tại lễ ký kết thỏa thuận tại Hà Nội

Nguồn: Vietnamnews

Đầu tư của NVIDIA vào Việt Nam là một động thái chiến lược trong việc mở rộng tầm ảnh hưởng toàn cầu của gã khổng lồ công nghệ này và là một cột mốc quan trọng đối với hệ sinh thái AI của Việt Nam. Bằng việc đầu tư vào cơ sở hạ tầng, nghiên cứu và hợp tác, NVIDIA không chỉ củng cố vị thế của Việt Nam như một trung tâm đổi mới đang phát triển mà còn tạo tiền đề cho các quan hệ đối tác quốc tế trong việc phát triển AI. Hai cơ sở này phát triển chuyên môn địa phương, đặt nền tảng cho sự tiến bộ của quốc gia trong nghiên cứu, phát triển và ứng dụng AI. Những quan hệ đối tác này cũng làm nổi bật các chính sách thân thiện với công nghệ của đất nước, chẳng hạn như các ưu đãi thuế dành cho các nhà đầu tư nước ngoài và sự tập trung vào việc cải thiện cơ sở hạ tầng kỹ thuật số.

Thách thức đối với phát triển AI tại Việt Nam

Mặc dù chiến lược phát triển quốc gia và các quan hệ đối tác toàn cầu gần đây tạo ra tiềm năng phát triển cho hệ sinh thái AI trong nước, Việt Nam vẫn đối mặt với một số thách thức có thể cản trở tiến trình phát triển AI.

Thứ nhất, quốc gia này đang đối mặt với một sự thiếu hụt lớn về nguồn nhân lực AI có kỹ năng. Lực lượng lao động chỉ đáp ứng 10% nhu cầu tuyển dụng, trong khi chỉ khoảng 30% trong số 55,000 sinh viên tốt nghiệp ngành CNTT hàng năm có khả năng làm việc trong các lĩnh vực liên quan đến AI[17]. Ngoài sự thiếu hụt nhân tài AI, Việt Nam còn gặp phải các thách thức khác như việc hạn chế tiếp cận với các chuyên gia AI hàng đầu và các cố vấn để đánh giá và xác thực các sản phẩm phù hợp với nhu cầu thị trường[18].

Thứ hai, sự phát triển nhanh chóng của công nghệ AI đã vượt xa việc xây dựng các hướng dẫn đạo đức và các quy định pháp lý toàn diện tại Việt Nam, gây lo ngại về quyền riêng tư dữ liệu và khả năng lạm dụng AI[19].

Cuối cùng, mặc dù hạ tầng kỹ thuật số của Việt Nam đang được cải thiện, nhưng vẫn cần phải nâng cấp đáng kể để hỗ trợ các sáng kiến AI quy mô lớn. Các thách thức bao gồm việc hạn chế tiếp cận với các cơ sở hạ tầng, nền tảng và công cụ cần thiết cho các doanh nghiệp, điều này cản trở sự phát triển nhanh chóng, thương mại hóa và mở rộng các sản phẩm AI[20].

Kết luận

Nhìn chung, AI được dự báo sẽ trở thành động lực chính cho sự tăng trưởng kinh tế và phát triển công nghệ của Việt Nam. Với các định hướng chiến lược hợp lý, chính phủ đã và đang tạo ra một môi trường thuận lợi cho các khoản đầu tư công nghệ cao và khuyến khích phát triển hệ sinh thái AI trong nước. Các quan hệ đối tác của NVIDIA với chính phủ Việt Nam và các lãnh đạo ngành công nghiệp khác là một câu chuyện thành công gần đây trong nỗ lực của quốc gia này và làm nổi bật tiềm năng phát triển nghiên cứu và ứng dụng AI tại Việt Nam.

[1] ICTVN. Ứng dụng AI trong trong một số lĩnh vực tại Việt Nam và đề xuất<Nguồn>

[2] Vietnamplus. Thỏa thuận NVIDIA – chất xúc tác cho sự tăng trưởng công nghệ của Việt Nam <Nguồn>

[3] IMF. AI Preparedness Index (AIPI) <Nguồn>

[4] Reuters. Liên danh FPT bắt đầu triển khai dự án Trung tâm AI trị giá 173 triệu USD tại miền Nam Việt Nam <Nguồn>

[5] Vneconomy. Doanh nghiệp công nghệ Việt hiện thực hóa khát vọng AI <Nguồn>

[6] The Saigontimes. Vốn ngoại vào trung tâm dữ liệu, cuộc đua bắt đầu ‘nóng’ <Nguồn>

[7] Reuters. Google xem xét xây dựng một trung tâm dữ liệu lớn tại Việt Nam, đánh dấu trung tâm dữ liệu đầu tiên của công ty công nghệ lớn Mỹ tại quốc gia này <Nguồn>

[8] VJST. Phát triển trí tuệ nhân tạo tại Việt Nam: Thực trạng và giải pháp <Nguồn>

[9] ICTVN. Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam: “AI thúc đẩy Việt Nam phát triển nhanh và bền vững” <Nguồn>

[10] MOST. Trí tuệ Nhân tạo sẽ là mũi nhọn cho Cách mạng công nghiệp 4.0 của Việt Nam <Nguồn>

[11] Vietnamnews. Việt Nam hướng tới mục tiêu trở thành trung tâm AI ở khu vực ASEAN vào năm 2030 <Nguồn>

[12] VGP. Quyết định số 127/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ: Ban hành Chiến lược quốc gia về nghiên cứu, phát triển và ứng dụng Trí tuệ nhân tạo đến năm 2030 <Nguồn>

[13] Vietnamnews. NVIDIA sẽ xây dựng các trung tâm nghiên cứu và dữ liệu AI tại Việt Nam <Nguồn>

[14] VnEconomy. FPT đầu tư 200 triệu USD vào quan hệ đối tác với NVIDIA để thúc đẩy chuyển đổi AI tại Việt Nam <Nguồn>

[15] Viettel. Viettel hợp tác AI với NVIDIA <Nguồn>

[16] The Investor. Nvidia mua lại đơn vị AI của tập đoàn tư nhân lớn Vingroup của Việt Nam <Nguồn>

[17] MoST. Những thách thức trong phát triển Trí tuệ nhân tạo tại Việt Nam <Nguồn>

[18] MoST. Những thách thức trong phát triển Trí tuệ nhân tạo tại Việt Nam <Nguồn>

[19] Vietnamnet. Việt Nam thành lập Ủy ban Đạo đức AI để dẫn dắt đổi mới có trách nhiệm <Nguồn>

[20] Vietnamnews. NIC và Google ra mắt sáng kiến “Build for the AI Future” để thúc đẩy phát triển AI tại Việt Nam <Nguồn>

Đọc thêm những bài phân tích khác