Thị trường phân bón Việt Nam: Động thái tăng xuất khẩu sang Nhật Bản

Ngày:

19Thứ 32025

Qua: B&Company

Trong những năm gần đây, thị trường phân bón Việt Nam đã trải qua những biến động đáng kể do sự gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu và sự thay đổi trong chính sách thương mại. Việt Nam đã chuyển đổi từ một nước tiêu thụ phân bón lớn sang một nước xuất khẩu phân bón mới nổi, đặc biệt là trong thị trường phân bón Châu Á.

Sản lượng sản xuất và các loại chính

Sản xuất phân bón của Việt Nam rất mạnh mẽ, đáp ứng cả nhu cầu nông nghiệp trong nước và nhu cầu xuất khẩu. Quốc gia này sản xuất khoảng 8-10 triệu tấn[1] phân bón hàng năm với các sản phẩm chính bao gồm:

– Phân bón NPK: Các loại phân bón phức hợp này được sử dụng rộng rãi và tùy chỉnh dựa trên nhu cầu cụ thể của đất và cây trồng. Việt Nam có hơn 40 nhà sản xuất phân bón NPK với tổng sản lượng ~4 triệu tấn/năm, khiến đây trở thành phân khúc quan trọng của thị trường.

– Phân đạm (N): Bao gồm urê (tổng sản lượng 3 triệu tấn/năm), amoni sunfat (660.000 tấn/năm). Urê là loại phân đạm được sản xuất rộng rãi nhất tại Việt Nam, chiếm tỷ trọng lớn cả về tiêu thụ trong nước và xuất khẩu. Đối với amoni nitrat, hiện nay Việt Nam không sản xuất được và phải nhập khẩu 100% từ các nước khác.

– Phân lân (P): Chẳng hạn như supe lân đơn (SSP) và diamoni phosphat (DAP) với tổng sản lượng ~2,5 triệu tấn/năm.

– Phân Kali (K): Việt Nam không có trữ lượng kali tự nhiên nên phải nhập khẩu kali clorua (KCl) thô để sản xuất kali sunfat (SOP) và kali nitrat (NOP).

– Phân hữu cơ và phân sinh học: Sản lượng trong nước hiện tại khoảng 600.000 tấn/năm. Tuy nhiên, để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của thị trường xuất khẩu và các mối quan tâm về môi trường, Việt Nam đang tăng cường sản xuất phân hữu cơ làm từ phân chuồng, vật liệu ủ và vi sinh vật có lợi.

Phần lớn các cơ sở sản xuất phân bón tập trung ở các tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu, Đồng Nai, Long An, Hải Phòng và Bắc Giang, đóng vai trò là trung tâm phân phối chính cho thị trường trong nước và quốc tế.

Việt Nam – nước xuất khẩu phân bón mới nổi trên thị trường Châu Á

Việt Nam - nước xuất khẩu phân bón mới nổi trên thị trường Châu Á

Nguồn: Thái Nguyên

Tình hình xuất khẩu sản phẩm phân bón tại Việt Nam

Năm 2024, Việt Nam xuất khẩu gần 1,7 triệu tấn phân bón các loại, tương đương 719 triệu USD, giá bình quân 411 USD/tấn (tăng 12% về lượng, 9% về giá trị nhưng giảm 2% về giá so với năm 2023)[2]Về giá trị xuất khẩu, năm 2024, Campuchia tiếp tục là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, đạt 34%, tiếp theo là Hàn Quốc với 13% và Philippines với 6%. Ngoài ra, Việt Nam cũng đang mở rộng thị trường sang châu Âu, nơi có tiêu chuẩn và chất lượng sản phẩm cao hơn.

Theo dự báo, xu hướng sử dụng phân bón hóa học và phân bón hữu cơ toàn cầu trong giai đoạn 2024-2029 sẽ đạt mức tăng trưởng hằng năm khoảng 6,5-7,5%/năm, phản ánh xu hướng chuyển dịch sang nền nông nghiệp bền vững. Đây cũng là cơ hội để Việt Nam nâng cao năng suất và khả năng xuất khẩu các sản phẩm phân bón hóa học và hữu cơ trong tương lai.

Xuất khẩu sản phẩm phân bón từ Việt Nam sang Nhật Bản tăng mạnh

Do Trung Quốc hạn chế xuất khẩu phân bón từ tháng 7/2023 đến tháng 7/2024, đặc biệt là phân urê, đạm, phosphat, cùng với căng thẳng địa chính trị ở Trung Đông và nhu cầu phân bón toàn cầu tăng cao, Nhật Bản đã tìm kiếm nguồn cung ứng thay thế. Điều này đã dẫn đến nhập khẩu phân bón từ Việt Nam tăng đáng kể. Cụ thể, trong 11 tháng đầu năm 2024, nhập khẩu phân bón của Nhật Bản từ Việt Nam đạt $12,3 triệu, tăng 324% so với cùng kỳ năm ngoái, trong khi năm 2023 chỉ đạt $4,12 triệu với 9.518 tấn, giảm 74,35% về giá trị so với năm 2022[3]. Sự tăng trưởng này được thúc đẩy bởi việc chính phủ Nhật Bản khuyến khích các nhà nhập khẩu tìm kiếm nhà cung cấp thay thế và cung cấp các ưu đãi cho các công ty hợp tác với các nhà sản xuất phân bón Việt Nam, đồng thời phù hợp với sự tập trung ngày càng tăng của Nhật Bản vào nông nghiệp bền vững, dẫn đến nhu cầu ngày càng tăng đối với phân bón hữu cơ và thân thiện với môi trường được sản xuất tại Việt Nam. Sự gia tăng mạnh về giá trị xuất khẩu cho thấy giá xuất khẩu phân bón từ Việt Nam sang Nhật Bản cũng tăng đáng kể.

Những người đóng vai trò chính trong sản xuất phân bón của Việt Nam

Một số công ty chủ chốt thống trị ngành phân bón Việt Nam có vốn đầu tư trong nước, phần lớn tập trung ở khu vực Đông Nam Bộ và Đồng bằng sông Cửu Long.

Ví dụ về các công ty sản xuất phân bón tại Việt Nam

Tên	Năm thành lập	Vị trí	Mô tả doanh nghiệp	Sản phẩm chính
Công ty Cổ phần Phân bón Dầu khí Cà Mau (PVCFC)	2011	Tỉnh Cà Mau	Một công ty con của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam	– Urê
Tổng công ty Phân bón và Hóa chất Dầu khí (PVFCCo)	2003	TP.HCM	PVFCCo là doanh nghiệp hàng đầu trong lĩnh vực sản xuất và kinh doanh phân bón, hóa chất	– Urê – Phân bón NPK – Phân bón vi lượng
Công ty Phân bón Nhật Việt (JVF)	1995	Tỉnh Đồng Nai	Một liên doanh giữa các đối tác Nhật Bản và Việt Nam	– Phân bón NPK – Phân bón NPK_TE
Công ty cổ phần phân bón Bình Điền	1973	TP.HCM	Công ty này nổi tiếng với hoạt động nghiên cứu và phát triển các loại phân bón chất lượng cao dành riêng cho cây trồng.	– Phân bón NPK – Phân bón hữu cơ – Phân bón sinh học.
Công ty Cổ phần Phân bón miền Nam (SFC)	1976	TP.HCM	Công ty này có sự hiện diện mạnh mẽ trên thị trường trong nước và xuất khẩu.	– Phân bón NPK – Phốt phát – Phân hữu cơ.

Nguồn: Tổng hợp B&Company

Chính sách của Chính phủ Việt Nam liên quan đến thị trường phân bón

Tăng cường xuất khẩu phân bónSChính phủ Việt Nam đã thực hiện các chính sách quan trọng nhằm giảm thuế nhập khẩu và thúc đẩy sản phẩm hữu cơ, thân thiện với môi trường:

– Giảm thuế xuất khẩu: Theo Nghị định 26/2023/NĐ-CP có hiệu lực từ ngày 15/7/2023, thuế xuất khẩu phân bón DAP, NPK giảm xuống còn 0%, giúp giảm bớt gánh nặng tài chính cho doanh nghiệp xuất khẩu.

– Khuyến khích sử dụng phân bón hữu cơ: Nghị định 109/2018/NĐ-CP và Quyết định 4324/QĐ-BNN-BVTV (năm 2022) khuyến khích sản xuất phân bón hữu cơ, đáp ứng các tiêu chuẩn bền vững quốc tế, đặc biệt là đối với các thị trường như Nhật Bản.

Đầu tư kinh doanh sản xuất phân bón

Lễ ký kết biên bản ghi nhớ giữa PVFCCo và Hanwa

Lễ ký kết biên bản ghi nhớ giữa PVFCCo và Hanwa

Nguồn: PVFCCo

Các doanh nghiệp phân bón hàng đầu Việt Nam đang nâng cấp công nghệ sản xuất để đáp ứng tiêu chuẩn xuất khẩu:

– PVCFC (CTCP Phân bón Dầu khí Cà Mau): Tập trung vào phân bón công nghệ cao, thân thiện với môi trường để đáp ứng đầy đủ các yêu cầu thâm nhập chính thức vào thị trường phân bón khắt khe của Úc và New Zealand, đồng thời tiếp tục nâng cao chất lượng cho các thị trường hiện có ở Châu Mỹ. Họ cũng đã phát triển rộng rãi các dạng phân bón chuyên dụng như phân bón giải phóng chậm/giải phóng có kiểm soát, giúp đạt được mục tiêu cuối cùng của việc bón phân hợp lý: tăng khả năng hấp thụ chất dinh dưỡng của cây trồng đồng thời giảm thiểu tác hại đến môi trường

– PVFCCo (Tổng công ty Phân bón và Hóa chất Dầu khí): Đã ký thỏa thuận hợp tác chiến lược với Tập đoàn Hanwa của Nhật Bản vào ngày 24 tháng 2 năm 2024, đảm bảo cung cấp 20.000 tấn phân urê hàng năm cho thị trường Nhật Bản. Sự hợp tác này nêu bật những nỗ lực chủ động của Nhật Bản nhằm đảm bảo nguồn phân bón đáng tin cậy từ Việt Nam, củng cố thêm vai trò của Việt Nam là nhà cung cấp chính.

Phần kết luận

Ngành phân bón của Việt Nam đang có vị thế tốt để mở rộng, đặc biệt là với nhu cầu ngày càng tăng từ Nhật Bản và các thị trường châu Á khác, cùng với việc ngày càng chú trọng vào nông nghiệp hữu cơ và bền vững.

[1] https://kirincapital.vn/

[2] https://baochinhphu.vn/xuat-khau-phan-bon-tang-truong-manh-1022501171858196.htm

[3] https://mekongasean.vn/xuat-nhap-khau-phan-bon-11-thang-tang-ca-luong-va-gia-36736.html

Công ty TNHH B&Company

Công ty Nhật Bản đầu tiên chuyên về nghiên cứu thị trường tại Việt Nam từ năm 2008. Chúng tôi cung cấp nhiều dịch vụ bao gồm báo cáo ngành, phỏng vấn ngành, khảo sát người tiêu dùng, kết nối doanh nghiệp. Ngoài ra, chúng tôi gần đây đã phát triển cơ sở dữ liệu gồm hơn 900.000 công ty tại Việt Nam, có thể được sử dụng để tìm kiếm đối tác và phân tích thị trường.

Vui lòng liên hệ với chúng tôi nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào.

info@b-company.jp + (84) 28 3910 3913