Thị trường đang chuyển đổi: Sở hữu xe ICE so với xe điện

Tính đến năm 2025, Việt Nam có hơn 5 triệu ô tô và khoảng 7 triệu xe máy trên đường, phần lớn vẫn chạy bằng động cơ xăng hoặc dầu diesel [1]. Tuy nhiên, làn sóng xe điện đang phát triển với tốc độ chưa từng có. Năm 2024, xe điện chiếm 17,6% doanh số bán ô tô mới, tăng gần gấp đôi so với mức 8,6% của năm 2023 [2]. Dẫn đầu là VinFast, nhà sản xuất xe điện trong nước của Việt Nam, đã bán được hơn 87.000 xe điện vào năm 2024, đánh dấu mức tăng 150% so với năm trước. Đến cuối nửa đầu năm 2025, VinFast đã giao 35.100 xe [3].

Số lượng xe VinFast giao đến H1/2025

Nguồn: Tổng hợp của B&Company

Theo dự báo của Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA), đến năm 2028 sẽ có 1 triệu xe điện lưu thông, đến năm 2040 sẽ có 3,5 triệu xe. Việc sử dụng xe điện không chỉ giới hạn ở xe bốn bánh [4]. Thị trường xe hai bánh điện, đặc biệt là xe dưới 50cc (hạng L1), cũng đang bùng nổ, do nhu cầu của học sinh, sinh viên và người đi làm ở thành thị.

VinFast thống trị thị trường xe điện Việt Nam với danh mục sản phẩm đa dạng, trải dài từ dòng xe nhỏ gọn VF 3 và VF 5 đến dòng xe SUV cao cấp VF 8 và VF 9. Thị trường ngày càng đa dạng hơn với sự gia nhập của các thương hiệu Trung Quốc hùng mạnh như BYD (Atto 3, Dolphin), Wuling (Mini EV, Bingo) và Aion (Y Plus). Các nhà sản xuất ô tô lâu đời như Hyundai đã tham gia cuộc đua bằng cách lắp ráp các mẫu xe trong nước như Ioniq 5, trong khi các thương hiệu cao cấp đến từ châu Âu như BMW và Mercedes-Benz đang cung cấp các tùy chọn xe điện cao cấp.

Tình hình các gara sửa chữa ô tô

Việc nhanh chóng áp dụng xe điện (EV) tại Việt Nam đang bộc lộ khoảng cách đáng kể giữa nhu cầu của khách hàng và mức độ sẵn sàng của cơ sở hạ tầng sửa chữa trong nước. Mặc dù có hơn 10.000 xưởng sửa chữa ô tô trên toàn quốc, hầu hết vẫn tập trung vào xe động cơ đốt trong (ICE) và chưa chuyển đổi sang công nghệ EV [5].

Chỉ một phần nhỏ các gara - chủ yếu tập trung tại các trung tâm đô thị lớn như Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh - đã bắt đầu cung cấp các dịch vụ liên quan đến xe điện. Trong khi đó, các mạng lưới dịch vụ OEM, đặc biệt là VinFast, đang thống trị thị trường hậu mãi xe điện. Hiện tại, VinFast vận hành hơn 200 trung tâm dịch vụ trên toàn quốc, củng cố quyền kiểm soát đối với dịch vụ xe điện giai đoạn đầu [6]. Tuy nhiên, các trung tâm dịch vụ của VinFast không tiếp nhận xe điện từ các thương hiệu khác, vì vậy chủ sở hữu xe điện không phải của VinFast phải tìm kiếm các nhà cung cấp dịch vụ được ủy quyền hoặc các gara tư nhân chuyên dụng. Một số gara dịch vụ sửa chữa xe điện bao gồm Chỉ dành cho ô tô Và Xe trên đối với xe điện, trong khi Thảo Nguyên lai chuyên sửa chữa xe hybrid.

Các chính sách của chính phủ đã thúc đẩy hơn nữa việc áp dụng xe điện. Các sáng kiến như miễn toàn bộ lệ phí đăng ký (có hiệu lực đến tháng 2 năm 2025) và giảm thuế tiêu thụ đặc biệt 3% (đến tháng 2 năm 2027) đã khiến xe điện ngày càng hấp dẫn, đặc biệt là ở các thành phố đông dân cư như Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh và Đà Nẵng [7].

Tuy nhiên, bất chấp sự gia tăng này, các gara độc lập vẫn đang chật vật để theo kịp. Kết quả là một khoảng cách dịch vụ rõ ràng: nhiều chủ xe điện không còn lựa chọn nào khác ngoài việc phải nhờ đến các trung tâm dịch vụ chính thức. Tình trạng này vừa cho thấy hạn chế của thị trường, vừa cho thấy cơ hội tăng trưởng tiềm năng cho các gara độc lập - nếu họ có thể vượt qua các rào cản kỹ thuật và tài chính.

Một số thách thức chính vẫn tiếp tục cản trở quá trình chuyển đổi này:

– Quyền truy cập hạn chế vào tài liệu kỹ thuật và phần mềm chẩn đoán, vẫn nằm trong tay các OEM.

– Khó khăn trong việc tìm nguồn cung ứng phụ tùng được chứng nhận, đặc biệt là đối với các mẫu xe điện mới hơn hoặc ít phổ biến hơn.

– Ý chí đầu tư hạn chế do nhận thức được rủi ro khi làm việc với hệ thống điện áp cao, thiếu kỹ thuật viên có trình độ và chi phí đáng kể liên quan đến việc mua sắm các công cụ và thiết bị chuyên dụng.

Đối với các gara độc lập, việc thu hẹp khoảng cách năng lực này là điều cần thiết—không chỉ để duy trì sự phù hợp trong thời đại điện khí hóa mà còn để mở ra một phân khúc thị trường dịch vụ ô tô đang phát triển nhanh chóng và chưa được phục vụ đầy đủ

Mất cân bằng cung cầu trong sửa chữa xe điện

Hiện nay, hầu hết chủ xe điện tại Việt Nam đều bị ràng buộc chặt chẽ với mạng lưới dịch vụ chính thức của các nhà sản xuất xe. Rào cản lớn nhất nằm ở chính sách bảo hành dài hạn, thường kéo dài đến vài năm. Chính sách này khiến người dùng e ngại tìm đến các gara độc lập để sửa chữa, vì lo ngại việc này có thể làm mất quyền bảo hành.

Tuy nhiên, khi thị trường trưởng thành, một thị trường ngách đang bắt đầu xuất hiện cho các nhà cung cấp dịch vụ độc lập để lấp đầy khoảng trống này. Các công ty tiên phong như Pin EV, Brolab tại Thành phố Hồ Chí Minh đã nổi lên như một giải pháp thay thế khả thi cho xe hai bánh. Thay vì cạnh tranh trực tiếp với các nhà sản xuất thiết bị gốc (OEM), họ tập trung vào các dịch vụ công nghệ cao mà các gara truyền thống không thể cung cấp, bao gồm:

– Thay thế cell pin và sửa chữa các sự cố liên quan đến bộ pin điện áp cao,

– Sửa chữa Hệ thống quản lý pin (BMS),

– Chẩn đoán các lỗi phức tạp trong hệ thống điện cao thế,

– Thực hiện sửa chữa thường xuyên (lốp, phanh, thân xe) với chuyên môn cụ thể về EV.

Những dịch vụ này đặc biệt quan trọng đối với xe hết hạn bảo hành hoặc đối với người dùng đang tìm kiếm giải pháp sửa chữa linh hoạt và tiết kiệm chi phí hơn so với việc thay thế toàn bộ các bộ phận đắt tiền tại các trung tâm dịch vụ OEM.

Đào tạo và Nhân lực: Nút thắt quan trọng

Mặc dù nhu cầu thị trường tăng mạnh, Việt Nam đang phải đối mặt với một thách thức nghịch lý: thiếu hụt trầm trọng kỹ thuật viên sửa chữa xe điện (EV) lành nghề. Các cơ sở đào tạo uy tín như VATC, Cao đẳng nghề Công nghệ cao Hà Nội và Trường Trung cấp Bách Khoa đã triển khai các chương trình đào tạo chuyên sâu về EV, nhưng số lượng học viên đăng ký vẫn còn khiêm tốn [8].

Ba rào cản chính góp phần vào tình trạng này. Thứ nhất là chi phí đào tạo cao—một khóa học toàn diện có thể tốn từ 12 đến 30 triệu đồng, một khoản đầu tư đáng kể đối với nhiều thợ máy [9,10]. Thứ hai, sửa chữa xe điện đòi hỏi một bộ kỹ năng hoàn toàn khác. Kỹ thuật viên không chỉ cần kiến thức cơ khí mà còn phải thành thạo chẩn đoán phần mềm, hệ thống pin và các quy trình an toàn nghiêm ngặt khi làm việc với các bộ phận điện áp cao—những lĩnh vực mà hầu hết thợ máy động cơ đốt trong (ICE) truyền thống đều thiếu kinh nghiệm.

Cuối cùng, còn có một rào cản về tâm lý và văn hóa. Nhiều thợ máy động cơ đốt trong (ICE) giàu kinh nghiệm thường ngần ngại "bắt đầu lại" và học một công nghệ hoàn toàn mới, đặc biệt là khi họ đang ở giai đoạn giữa hoặc cuối sự nghiệp. Mặc dù có hàng trăm sinh viên đăng ký các khóa học kỹ thuật viên ô tô mỗi năm, nhưng chỉ một số ít lựa chọn chuyên sâu về xe điện. Điều này khiến nguồn nhân lực có trình độ trở nên cực kỳ khan hiếm và rất được săn đón, tạo ra một nút thắt nghiêm trọng cho sự phát triển bền vững của ngành dịch vụ hậu mãi xe điện tại Việt Nam.

Những cơ hội

Thị trường xe điện đang phát triển mạnh mẽ tại Việt Nam mang đến cơ hội hiếm có cho các nhà cung cấp dịch vụ mới xây dựng từ con số 0 và dẫn đầu bằng chuyên môn hóa. Trong khi các gara truyền thống chậm thích nghi, các công ty mới tham gia có thể bỏ qua các mô hình lỗi thời bằng cách tập trung vào các dịch vụ giá trị cao như chẩn đoán pin, sửa chữa BMS và hiệu chuẩn ADAS - những lĩnh vực có nhu cầu ngày càng tăng nhưng nguồn cung hạn chế.

Các thương hiệu xe điện Trung Quốc gia nhập thị trường Việt Nam với mạng lưới dịch vụ mỏng manh mang đến một cơ hội rõ ràng: các nhà cung cấp chuyên hỗ trợ các mẫu xe này có thể nhanh chóng trở thành đối tác thiết yếu. Hơn nữa, các công ty khởi nghiệp tận dụng công nghệ, tính di động và dữ liệu - chẳng hạn như các đơn vị sửa chữa lưu động hoặc chẩn đoán từ xa - có thể giải quyết những thiếu sót về dịch vụ mà ngay cả các OEM cũng đang gặp khó khăn.

Ngoài năng lực kỹ thuật, những đơn vị xây dựng hệ sinh thái với mạng lưới trạm sạc, đội xe điện, hoặc các cơ sở đào tạo có thể khai phá giá trị lâu dài và lòng trung thành của khách hàng. Trong một thị trường phân mảnh và chưa được khai thác đúng mức, những đơn vị tiên phong với định hướng đúng đắn không chỉ có cơ hội cạnh tranh mà còn định hình tương lai của dịch vụ hậu mãi xe điện tại Việt Nam.

Kết luận

Sự bùng nổ của xe điện tại Việt Nam không còn là xu hướng tương lai nữa—mà đang tích cực định hình lại ngành dịch vụ ô tô. Tại các thành phố lớn, xe điện đang trở nên phổ biến, được thúc đẩy bởi các chính sách mạnh mẽ và sự thay đổi thói quen của người tiêu dùng. Tuy nhiên, việc thiếu các gara sửa chữa xe điện đủ tiêu chuẩn vẫn là một thiếu sót lớn. Trong khi các nhà sản xuất thiết bị gốc (OEM) như VinFast đang thống trị dịch vụ bảo dưỡng giai đoạn đầu, các gara độc lập vẫn còn nhiều dư địa phát triển—đặc biệt là đối với xe điện hết hạn bảo hành hoặc nhập khẩu. Con đường phía trước rất rõ ràng: thích nghi hoặc tụt hậu. Các gara phải đầu tư vào kỹ năng, công cụ và mô hình kinh doanh mới để duy trì khả năng cạnh tranh. Những ai hành động ngay bây giờ sẽ có vị thế tốt nhất để dẫn đầu trong kỷ nguyên xe điện.

[1] VnExpress, Những thách thức trong quá trình chuyển đổi từ xe máy chạy xăng sang xe máy điện tại Hà NộiTruy cập>

[2] CafeF, VinFast đạt doanh số kỷ lục, thị phần xe điện Việt Nam tăng vọt — Vượt Thái Lan và Indonesia, vượt mặt Mỹ và Ấn ĐộTruy cập>

[3] DNSE, VinFast đã giao 35.100 xe điện trong quý 1/2025, giữ vững vị thế số 1 thị trường nội địaTruy cập>

[4] VnEconomy, Cơ hội cho xe điện mini chinh phục thị trường Việt NamTruy cập>

[5] Thanh Niên, Sở hữu ô tô tại Việt Nam tăng vọt, nhiều gara gặp khó khăn trong quản lýTruy cập>

[6] Bảo hiểm mới, VinFast chính thức trở thành hãng xe có mạng lưới dịch vụ lớn nhất Việt NamTruy cập>

[7] Nghị định số 10/2022/NĐ-CP của Chính phủ: Quy định về lệ phí trước bạTruy cập>

[8] Thời Nay, Thiếu Cơ Sở Sửa Chữa Xe ĐiệnTruy cập>

[9] VATC – Trung tâm Đào tạo Kỹ thuật Ô tô Việt NamTruy cập>

[10] Trung tâm đào tạo ô tô EACTruy cập>

B&Company, Inc.

Công ty nghiên cứu thị trường của Nhật Bản đầu tiên tại Việt Nam từ năm 2008. Chúng tôi cung cấp đa dạng những dịch vụ bao gồm báo cáo ngành, phỏng vấn ngành, khảo sát người tiêu dùng, kết nối kinh doanh. Ngoài ra, chúng tôi đã phát triển cơ sở dữ liệu của hơn 900,000 công ty tại Việt Nam, có thể được sử dụng để tìm kiếm đối tác kinh doanh và phân tích thị trường.

Xin vui lòng liên hệ với chúng tôi nếu bạn có bất kỳ thắc mắc hay nhu cầu nào.

info@b-company.jp + (84) 28 3910 3913