Nhật Bản là một trong những nhà đầu tư nước ngoài hàng đầu tại Việt Nam, đặc biệt là trong các lĩnh vực chế biến, chế tạo, cơ khí, điện tử, bất động sản và dịch vụ. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin về tình hình đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) của Nhật Bản tại Việt Nam, tổng quan về doanh nghiệp Nhật Bản và đánh giá những cơ hội và thách thức đối với doanh nghiệp Nhật Bản trong môi trường kinh doanh tại Việt Nam.

Tổng quan về FDI của Nhật Bản tại Việt Nam

Mặc dù chịu tác động của đại dịch COVID-19, nhiều doanh nghiệp Nhật Bản vẫn duy trì hoạt động và tiếp tục mở rộng đầu tư vào Việt Nam trong giai đoạn 2020 - 2023. Năm 2024, vốn FDI của Nhật Bản vào Việt Nam đạt 3,5 tỷ USD, giảm hơn 48% so với năm trước, chủ yếu do các doanh nghiệp Nhật Bản nhận ra những thách thức trong môi trường đầu tư tại Việt Nam[1]. Năm 2024, Nhật Bản đứng thứ 3 về vốn FDI đăng ký mới tại Việt Nam (chiếm 9,2%), sau Singapore (26,7%) và Hàn Quốc (18,5%).

Licensed Japanese FDI value by year

Đơn vị: Tỷ USD

Nguồn: Tổng hợp B&Company

Các lĩnh vực đầu tư chính của Nhật Bản tại Việt Nam bao gồm sản xuất, năng lượng, thương mại và dịch vụ, bất động sản. Trong đó, ngành sản xuất vẫn chiếm ưu thế với sự tham gia của nhiều tập đoàn lớn như Honda, Toyota, Canon, Yamaha[2].

Cũng theo khảo sát của Tổ chức Nghiên cứu Thương mại Xuất khẩu Nhật Bản (JETRO), kể từ khi có dịch Covid 19, tỷ lệ doanh nghiệp Nhật Bản có kế hoạch mở rộng tại Việt Nam đã tăng từ 47% lên 57% vào năm 2023, cho thấy Việt Nam tiếp tục là điểm đến lý tưởng của doanh nghiệp Nhật Bản.

Tỷ lệ các công ty Nhật Bản có kế hoạch mở rộng hoạt động tại Việt Nam, 2010-2023

Đơn vị: %

Nguồn: Jetro

Tổng quan về các công ty Nhật Bản tại Việt Nam

Theo cơ sở dữ liệu của B&Company, năm 2023 sẽ có hơn 3.200 doanh nghiệp Nhật Bản hoạt động tại Việt Nam (chiếm hơn 15% tổng số doanh nghiệp FDI tại Việt Nam), chủ yếu tập trung tại các thành phố lớn như Hà Nội, TP.HCM và các khu công nghiệp trọng điểm tại các tỉnh như Đồng Nai, Bình Dương, Hưng Yên, Bà Rịa - Vũng Tàu...

Number of Japanese companies in Vietnam 2019-2023

Đơn vị: Công ty

Nguồn: Cơ sở dữ liệu B&Company

Areas of operation of Japanese companies in Vietnam in 2023

Đơn vị: Công ty

Nguồn: Cơ sở dữ liệu B&Company

Các ngành nghề chính mà các công ty Nhật Bản đầu tư bao gồm: Công nghiệp chế biến và chế tạo; Hoạt động chuyên môn, khoa học và công nghệ; Bán buôn và bán lẻ, sửa chữa ô tô, xe máy, xe gắn máy và xe có động cơ khác; Thông tin và truyền thông; Xây dựng; Vận tải và kho bãi; v.v.

Số lượng công ty Nhật Bản theo ngành năm 2023

Đơn vị: %; 100% = 3249 công ty

Nguồn: Cơ sở dữ liệu B&Company

Các công ty Nhật Bản tiêu biểu tại Việt Nam

Nguồn: Cơ sở dữ liệu B&Company

Cơ hội và thách thức cho các công ty Nhật Bản tại Việt Nam

Một trong những cơ hội lớn cho các công ty Nhật Bản là tiềm năng thị trường của Việt Nam. Với dân số trẻ và thu nhập bình quân đầu người ngày càng tăng, thị trường Việt Nam đã trở thành điểm đến hấp dẫn cho các sản phẩm và dịch vụ của Nhật Bản[3]. Các công ty Nhật Bản có thể tận dụng điều này để mở rộng hoạt động tại Việt Nam, đặc biệt là trong các lĩnh vực như hàng tiêu dùng, công nghệ thông tin và sản xuất. Chính phủ Việt Nam cũng đang nỗ lực cải thiện môi trường đầu tư, tạo ra các chính sách ưu đãi để thu hút đầu tư nước ngoài. Do đó, các công ty Nhật Bản có thể dễ dàng tham gia vào các lĩnh vực sản xuất, bán lẻ và dịch vụ tại Việt Nam. Ngoài ra, sự phát triển mạnh mẽ của ngành công nghệ thông tin tại Việt Nam mang đến cơ hội hợp tác cho các công ty Nhật Bản trong việc phát triển dịch vụ phần mềm và công nghệ, thúc đẩy chuyển giao công nghệ và tăng trưởng trong lĩnh vực này.

Tuy nhiên, bên cạnh những cơ hội lớn, các công ty Nhật Bản tại Việt Nam cũng phải đối mặt với nhiều thách thức. Một trong những vấn đề lớn là sự cạnh tranh ngày càng tăng từ các quốc gia khác như Hàn Quốc, Trung Quốc và các nước ASEAN. Ngoài ra, sự khác biệt về văn hóa và phương pháp quản lý có thể khiến các công ty Nhật Bản khó khăn trong việc vận hành và quản lý nguồn nhân lực tại Việt Nam. Một yếu tố thách thức khác là duy trì hiệu quả sản xuất và hoạt động trong bối cảnh biến động của nền kinh tế toàn cầu, cũng như sự thay đổi trong nhu cầu và thói quen tiêu dùng của người dân Việt Nam.

Kết luận

Các công ty Nhật Bản tại Việt Nam đã và đang tận dụng những cơ hội lớn tại thị trường tiềm năng này cùng các chính sách hỗ trợ của Chính phủ Việt Nam. Bất chấp những thách thức như cạnh tranh gia tăng và khác biệt về văn hóa, môi trường đầu tư thuận lợi và nhu cầu tiêu dùng mạnh mẽ đã giúp các công ty Nhật Bản tiếp tục tăng trưởng tại Việt Nam. Với sự phục hồi của nền kinh tế và các chiến lược đầu tư phù hợp, Nhật Bản sẽ tiếp tục duy trì vị thế quan trọng trong lĩnh vực đầu tư của Việt Nam.

[1] https://vnexpress.net/doanh-nghiep-nhat-than-thu-tuc-o-viet-nam-phuc-tap-4841746.html

[2] https://congthuong.vn/fdi-nhat-ban-vao-viet-nam-se-tang-nam-2025-373327.html

[3] https://vnexpress.net/viet-nam-dan-dau-khu-vuc-ty-le-doanh-nghiep-nhat-muon-mo-rong-4827154.html

Đọc các bài viết khác