Ngành dệt may Việt Nam là ngành kinh tế mũi nhọn, đóng góp đáng kể vào kim ngạch xuất khẩu của đất nước và tạo việc làm cho hàng triệu lao động trên cả nước. Là một trong những nhà sản xuất và xuất khẩu hàng may mặc hàng đầu thế giới, ngành này đã tạo dựng được uy tín vững chắc về chất lượng sản phẩm và tính linh hoạt trong sản xuất, là trung tâm lý tưởng cho nhiều thương hiệu toàn cầu.

Tình hình sản xuất của thàng may mặc và hàng xa xỉ sản phẩm tại Việt Nam

Việt Nam là trung tâm sản xuất chính của nhiều thương hiệu thời trang hàng đầu thế giới. Với vị thế chiến lược trong chuỗi cung ứng toàn cầu, ngành dệt may của Việt Nam đã thu hút được nguồn đầu tư đáng kể từ các tập đoàn lớn. Thành phố Hồ Chí Minh được công nhận là nơi có cảng lớn nhất Việt Nam và khu vực phía Nam là nơi tập trung nhiều nhà máy may mặc. Khu vực này, được coi là trung tâm dệt may trong nhiều thập kỷ, nổi tiếng với lực lượng lao động lành nghề và dồi dào. Các thương hiệu như NIKE, ADIDAS và UNIQLO đã chọn Việt Nam làm cơ sở sản xuất chính.

Ví dụ về các thương hiệu được sản xuất tại Việt Nam

Nguồn: Biên soạn B&Company

Theo Vitas, Năm 2023, ngành dệt may Việt Nam có khoảng 7.000 doanh nghiệp. Đáng chú ý, 80% trong số này là các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME), với các công ty có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) chỉ chiếm hơn 10%. Ngành này sử dụng 3 triệu lao động, trong đó 70% công suất dành cho sản xuất. Thống kê của Vitas cũng cho thấy trong số hơn 3.800 nhà máy dệt may, có 70% tham gia sản xuất hàng may mặc, trong khi chỉ có 6% sản xuất sợi, 17% sản xuất vải và 4% là cơ sở nhuộm.

Nhà máy dệt may tại Việt Nam, cập nhật cho đến 2023

100%= ~3.800 nhà máy

Nguồn: Kinh tế VN

Tình hình xuất khẩu của thàng may mặc và hàng xa xỉ các sản phẩm Ở Việt Nam

Là một trung tâm sản xuất chính cho hàng dệt may, Việt Nam đã trở thành quốc gia dẫn đầu thế giới về xuất khẩu hàng dệt may. Đáng chú ý, ngành này đã chứng minh được khả năng phục hồi đáng kể, phục hồi mạnh mẽ sau đại dịch Covid-19. Theo Hiệp hội Dệt may Việt Nam (Vitas) và Bộ Công Thương, xuất khẩu ước đạt 40,3 tỷ USD vào năm 2023, chiếm khoảng 12.52% tổng xuất khẩuvà dự kiến đạt $44 tỷ đô la Mỹ vào cuối năm 2024, làm nổi bật tiềm năng tăng trưởng đáng kể của lĩnh vực quan trọng này.

Export value of Vietnam textiles and garments from 2019 – 2024F

Nguồn: VITAS

Theo Tradeinmex, Việt Nam là nước xuất khẩu hàng may mặc lớn thứ ba thế giới vào năm 2023, sau Trung Quốc và Bangladesh. Quần áo sản xuất tại Việt Nam được bán cho hơn 180 quốc gia và vùng lãnh thổ. Việt Nam xuất khẩu phần lớn hàng dệt may sang Hoa Kỳ, chiếm gần 50%, tiếp theo là Nhật Bản với khoảng 13% và EU. Những thị trường này làm nổi bật sự hiện diện mạnh mẽ của Việt Nam trong thương mại dệt may toàn cầu. Nhu cầu cao từ các khu vực này nhấn mạnh khả năng cạnh tranh và chất lượng của ngành dệt may Việt Nam.

Main export market of Vietnam textiles and garments in 2023

100% = 40,3 tỷ USD

Nguồn: Thống kê

Những thuận lợi và thách thức của ngành sản xuất hàng dệt may Việt Nam

Thuận lợi

Lợi thế có giá trị nhất của ngành dệt may Việt Nam nằm ở tính linh hoạt và nhanh nhẹn. Việt Nam có khả năng thiết kế và sản xuất nhiều kiểu quần áo, từ quần áo cơ bản đến cao cấp, đáp ứng nhu cầu đa dạng của khách hàng. Không giống như Bangladesh, quốc gia chủ yếu tập trung vào quần áo cơ bản như áo phông và quần jean, Việt Nam nổi trội trong việc sản xuất hàng may mặc có giá trị cao, bao gồm áo khoác, đồ thể thao, đồ bơi và bộ đồ may đo, đòi hỏi tay nghề thủ công tiên tiến và chuyên môn kỹ thuật.

Ưu điểm thứ hai là tốc độ đưa sản phẩm ra thị trường. Việt Nam được đánh giá cao ở tiêu chí này do có hệ thống cảng biển rộng lớn. Ngoài ra, việc tham gia nhiều hiệp định thương mại tự do (FTA) đã tạo điều kiện thuận lợi cho xuất khẩu hàng dệt may của Việt Nam sang nhiều thị trường khác nhau. Một trong những ngành hưởng lợi chính từ các hiệp định này là ngành dệt may theo Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP). Đây là ngành xuất khẩu hàng đầu đã chứng kiến sự tăng trưởng mạnh mẽ trong hơn 50%.

Theo gửi ông Vũ Đức Giang, Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam (VITAS)), trong 8 tháng đầu năm 2024, xuất khẩu dệt may đạt khoảng 32 tỷ USD trên toàn cầu, trong đó thị trường CPTPP chiếm khoảng 16%. Kể từ khi CPTPP có hiệu lực, xuất khẩu dệt may của Việt Nam sang Mexico đã tăng trưởng đáng kể. Trong 7 tháng đầu năm 2024, xuất khẩu sang Mexico đạt mức cao kỷ lục là 119,06 triệu USD, tăng 119,58% so với mức 54,22 triệu USD trong 7 tháng đầu năm 2018 (trước khi CPTPP có hiệu lực) và tăng 71,38% so với mức 69,47 triệu USD trong 7 tháng đầu năm 2019 (năm đầu tiên thực hiện CPTPP). Ngành công nghiệp của Việt Nam cũng được hưởng lợi từ các FTA như EVFTA (Hiệp định thương mại tự do EU-Việt Nam) và RCEP (Hiệp định đối tác kinh tế toàn diện khu vực).

Thách thức

Ngành dệt may Việt Nam trước đây đã tận dụng nguồn lao động giá rẻ và công nhân có tay nghề cao, cho phép sản xuất các mặt hàng phức tạp đòi hỏi kỹ thuật may tiên tiến. Lợi thế này đã thu hút nhiều đơn đặt hàng CMT (cắt, may, cắt) trong 20 năm qua, với Vinatex đạt được thành công đáng kể. Tuy nhiên, các quốc gia khác như Bangladesh, Indonesia, Ấn Độ và các quốc gia AGOA hiện đã nổi lên với chi phí tìm nguồn cung ứng tốt hơn, cho thấy lợi thế này là không bền vững trong dài hạn.

Việt Nam đang đối mặt với những thách thức trong xuất khẩu dệt may do việc áp dụng các biện pháp sản xuất xanh còn hạn chế, nhiều doanh nghiệp không đáp ứng được các tiêu chuẩn quốc tế về môi trường và xã hội, dẫn đến hạn chế tiếp cận thị trường và mất cơ hội. Ngành dệt may Việt Nam đã mất một số đơn hàng vào tay Bangladesh, một quốc gia đã nhanh chóng áp dụng các hoạt động chuỗi cung ứng xanh. Bangladesh đã chủ động quản lý và đầu tư vào cơ sở hạ tầng xanh, tính đến tháng 8 năm 2024, Bangladesh tự hào có khoảng 230 nhà máy được chứng nhận LEED, trong đó có 40% đạt LEED Bạch kim, tiêu chuẩn cao nhất về sản xuất xanh do Hội đồng Công trình Xanh Hoa Kỳ thiết lập. Ngoài ra, 500 nhà máy dệt may khác ở Bangladesh đang chờ đánh giá chứng nhận LEED. Ngược lại, chỉ có 10% dự án được chứng nhận LEED của Việt Nam thuộc về ngành dệt may, điều này làm nổi bật tốc độ của quốc gia này trong việc áp dụng các hoạt động bền vững trên toàn ngành.

Phần kết luận

Ngành dệt may Việt Nam đã khẳng định được vị thế là một nhân tố quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu, được hỗ trợ bởi vị trí chiến lược, lực lượng lao động lành nghề và sự hiện diện mạnh mẽ của các thương hiệu quốc tế hàng đầu. Tính linh hoạt, tốc độ đưa sản phẩm ra thị trường và khả năng tiếp cận nhiều hiệp định thương mại tự do của ngành đã củng cố thêm năng lực xuất khẩu của ngành. Ngành này đang phải đối mặt với những thách thức đáng kể, đặc biệt là trong việc áp dụng các phương pháp sản xuất xanh và bền vững, vốn đang ngày càng được thị trường toàn cầu yêu cầu. Do đó, chính phủ Việt Nam đã tích cực thúc đẩy và hỗ trợ quá trình chuyển đổi xanh trong ngành dệt may để phù hợp với các tiêu chuẩn bền vững quốc tế.

Đọc các bài viết khác