Ngành sản phẩm gỗ của Việt Nam từ lâu đã là trụ cột của nền kinh tế hướng đến xuất khẩu của đất nước, duy trì vị thế là nhà cung cấp hàng đầu toàn cầu. Năm 2024, ngành này tiếp tục thể hiện sự tăng trưởng đáng kể, bất chấp những thách thức trên thị trường toàn cầu. Bài viết này đi sâu vào các khía cạnh chính của thị trường sản phẩm gỗ tại Việt Nam, bao gồm sản lượng gỗ, hiệu suất thương mại, xu hướng hiện tại, các công ty lớn và triển vọng.

Sản xuất gỗ ở Việt Nam và xu hướng quản lý rừng bền vững

Sản lượng gỗ tại Việt Nam năm 2024 ước đạt khoảng 23,3 triệu mét khối, tăng so với mức 20,8 triệu mét khối năm 2023. Sự tăng trưởng này phản ánh việc đất nước liên tục đầu tư vào lâm nghiệp và mở rộng diện tích trồng rừng.

Các gỗ đầu ra từ năm 2020 đến năm 2024[1]

Đơn vị: triệu mét khối

Nguồn: GSO, Vneconomy

Một phần đáng kể gỗ khai thác ở Việt Nam đến từ rừng trồng, chiếm hơn 80% tổng sản lượng. Sự chuyển dịch sang lâm nghiệp trồng rừng là một chiến lược có chủ đích nhằm giảm áp lực lên rừng tự nhiên trong khi vẫn đáp ứng nhu cầu nguyên liệu thô ngày càng tăng. Các chương trình trồng rừng và các ưu đãi của chính phủ dành cho sự tham gia của khu vực tư nhân đã đóng góp đáng kể vào kết quả này.

Một trong những xu hướng nổi bật nhất trong ngành gỗ của Việt Nam là tập trung vào quản lý rừng bền vững và sử dụng gỗ được chứng nhận. Khi người tiêu dùng toàn cầu ngày càng đòi hỏi các sản phẩm có trách nhiệm với môi trường, các nhà sản xuất Việt Nam đang áp dụng các tiêu chuẩn quốc tế như chứng nhận của Hội đồng quản lý rừng (FSC). Đến năm 2024, hơn 1 triệu ha rừng ở Việt Nam sẽ được chứng nhận FSC, phản ánh cam kết của quốc gia này đối với các hoạt động bền vững.

Một xu hướng khác là việc áp dụng công nghệ ngày càng tăng trong chế biến và sản xuất gỗ. Nhiều công ty đang đầu tư vào máy móc tiên tiến và tự động hóa để cải thiện hiệu quả, giảm chất thải và đáp ứng các yêu cầu chất lượng nghiêm ngặt của thị trường xuất khẩu. Ngoài ra, sự chuyển dịch sang các sản phẩm có giá trị gia tăng cao, chẳng hạn như đồ nội thất được thiết kế riêng, đã đạt được động lực khi các nhà sản xuất tìm cách nâng cao khả năng cạnh tranh của họ.

Kim ngạch xuất khẩu gỗ tại Việt Nam ghi nhận $17,2 tỷ

Năm 2024, kim ngạch xuất khẩu đạt mức kỷ lục $17,3 tỷ USD, trong đó gỗ và sản phẩm gỗ chiếm khoảng $16,3 tỷ USD, lâm sản ngoài gỗ chiếm $1 tỷ USD còn lại. Đồ gỗ nội thất tiếp tục thống trị kim ngạch xuất khẩu sản phẩm gỗ của Việt Nam, chiếm hơn 60% trong tổng kim ngạch xuất khẩu.

Ngành gỗ Việt Nam xuất khẩu từ năm 2020 đến năm 2024[2]

Đơn vị: tỷ USD

Nguồn: GSO, Vneconomy, VCCI

Sự tăng trưởng này được thúc đẩy bởi nhu cầu cao ở các thị trường chính như Hoa Kỳ, Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc. Hoa Kỳ vẫn là thị trường lớn nhất, được thúc đẩy bởi nhu cầu cao đối với đồ nội thất và hàng gia dụng. Trung Quốc đóng vai trò quan trọng là thị trường và trung tâm chế biến các sản phẩm gỗ của Việt Nam. Nhật Bản và Hàn Quốc tiếp tục phát triển thành những thị trường quan trọng, đặc biệt là đối với gỗ bền vững và nhiên liệu sinh khối như viên gỗ, được thúc đẩy bởi các chính sách về môi trường và tập trung vào năng lượng tái tạo. Bên cạnh đó, Liên minh châu Âu đã chứng kiến nhu cầu tăng đáng kể, được thúc đẩy bởi Hiệp định thương mại tự do EU-Việt Nam (EVFTA), trong đó thuế quan đối với các sản phẩm gỗ của Việt Nam đã giảm.

Main export market in the first 9 months of 2024

100% = 11,7 tỷ đô la Mỹ

Nguồn: VCCI [3]

Xuất khẩu gỗ của Việt Nam đang phát triển theo các xu hướng chính: tập trung vào các sản phẩm bền vững, được chứng nhận FSC để đáp ứng nhu cầu thân thiện với môi trường toàn cầu; tăng xuất khẩu viên gỗ và dăm gỗ làm nhiên liệu sinh khối tái tạo, đặc biệt là sang Nhật Bản và Hàn Quốc; và sự gia tăng các sáng kiến tín dụng carbon gắn với quản lý rừng, mở ra các nguồn doanh thu mới thông qua giao dịch carbon.

Main Players in the Wooden Furniture Manufacturing and Export Market

Ngành công nghiệp đồ nội thất tại Việt Nam có nhiều công ty đa dạng, bao gồm các nhà sản xuất trong nước lớn, liên doanh và doanh nghiệp nước ngoài. Bảng dưới đây cho thấy một số nhà sản xuất/phân phối đồ nội thất hàng đầu tại Việt Nam.

Những gã khổng lồ trong ngành nội thất toàn cầu như IKEA và Ashley Furniture cũng đóng vai trò có ảnh hưởng trong thị trường nội thất Việt Nam. Các công ty này không hoạt động trực tiếp tại Việt Nam nhưng lại lấy nguồn hàng từ các nhà cung cấp Việt Nam. Sự hợp tác này đã đưa ra các tiêu chuẩn sản xuất tiên tiến và cung cấp cho các nhà sản xuất trong nước kinh nghiệm quý báu trong việc đáp ứng nhu cầu của người mua toàn cầu.

Thách thức và triển vọng cho ngành công nghiệp gỗ

Mặc dù có tốc độ tăng trưởng ấn tượng, ngành gỗ Việt Nam vẫn phải đối mặt với một số thách thức. Một vấn đề lớn là sự giám sát ngày càng tăng đối với tính hợp pháp của nguồn gỗ. Với các quy định quốc tế nghiêm ngặt, chẳng hạn như Quy định về phá rừng của EU, các nhà xuất khẩu Việt Nam phải đảm bảo rằng sản phẩm của họ tuân thủ các yêu cầu này. Việc không tuân thủ có thể dẫn đến các hạn chế thương mại và mất quyền tiếp cận thị trường.

Một thách thức khác là chi phí nguyên vật liệu và nhân công tăng cao. Khi nền kinh tế Việt Nam phát triển, tiền lương cũng tăng, gây áp lực lên biên lợi nhuận. Hơn nữa, việc phụ thuộc vào vật liệu gỗ nhập khẩu khiến ngành này phải chịu sự biến động về nguồn cung và giá cả toàn cầu.

Biến đổi khí hậu cũng là một mối đe dọa đang rình rập, với các kiểu thời tiết khó lường ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng gỗ. Giải quyết những vấn đề này đòi hỏi phải đầu tư vào các hoạt động và công nghệ lâm nghiệp có khả năng chống chịu với khí hậu.

Nhìn về phía trước, triển vọng của ngành gỗ Việt Nam vẫn tích cực. Nhu cầu toàn cầu về đồ nội thất bằng gỗ và các sản phẩm bền vững dự kiến sẽ tăng, mang lại nhiều cơ hội cho các nhà sản xuất Việt Nam. Sự hỗ trợ của chính phủ dưới hình thức các chính sách thuận lợi, các hiệp định thương mại và các ưu đãi tài chính sẽ thúc đẩy hơn nữa ngành này.

Hơn nữa, quá trình đô thị hóa ngày càng tăng và sự gia tăng của tầng lớp trung lưu ở Châu Á, đặc biệt là ở Trung Quốc và Ấn Độ, mở ra những thị trường chưa được khai thác cho các sản phẩm gỗ của Việt Nam. Bằng cách đa dạng hóa cơ sở thị trường và tập trung vào đổi mới, các công ty Việt Nam có thể giảm sự phụ thuộc vào các thị trường truyền thống và đảm bảo tính bền vững lâu dài.

Kết luận

Vào năm 2024, thị trường sản phẩm gỗ của Việt Nam sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ, nhờ sản lượng gỗ ổn định, hiệu suất xuất khẩu mạnh mẽ và áp dụng các biện pháp bền vững. Trong khi những thách thức như tuân thủ quy định và chi phí tăng cao vẫn tồn tại, khả năng phục hồi và thích ứng của ngành vẫn mang lại triển vọng đầy hứa hẹn. Bằng cách nắm bắt sự đổi mới và tính bền vững, Việt Nam đang ở vị thế tốt để duy trì vị thế là quốc gia dẫn đầu toàn cầu trong ngành sản phẩm gỗ.

[1] (2020) https://www.gso.gov.vn/du-lieu-va-so-lieu-thong-ke/2021/09/thao-go-kho-khan-duy-tri-san-xuat-va-tai-phuc-hoi-nganh-go

(2021) https://vneconomy.vn/nganh-lam-nghiep-dat-muc-tieu-xuat-khau-16-ty-usd-nam-2022.htm

(2022) https://vneconomy.vn/nganh-lam-nghiep-xuat-sieu-tren-14-ty-usd.htm

(2023) https://vneconomy.vn/nong-nghiep-nam-2023-thuy-san-nuoi-trong-tang-kha-san-luong-lua-lap-ky-luc-43-5-trieu-tan.htm

(2024) https://www.gso.gov.vn/du-lieu-va-so-lieu-thong-ke/2025/01/mot-so-net-chinh-tinh-hinh-kinh-te-xa-hoi-quy-iv-va-nam-2024/

[2] (2020) https://www.gso.gov.vn/du-lieu-va-so-lieu-thong-ke/2021/01/nganh-go-xuat-khau-but-pha-trong-dich-covid-19/

(2021) https://vneconomy.vn/nganh-lam-nghiep-dat-muc-tieu-xuat-khau-16-ty-usd-nam-2022.htm

(2022) https://vneconomy.vn/nganh-lam-nghiep-xuat-sieu-tren-14-ty-usd.htm

(2023) https://trungtamwto.vn/chuyen-de/25696-gia-tri-xuat-khau-go-va-lam-san-dat-binh-quan-158-ty-usd

(2024) https://vneconomy.vn/xuat-khau-lam-san-lap-ky-luc-17-3-ty-usd.htm

[3] https://trungtamwto.vn/chuyen-de/27739-2-ly-do-khien-xuat-khau-go-va-san-pham-go-lo-ngai-khong-ve-dich-nhu-ky-vong

Đọc các bài viết khác