Hệ sinh thái khởi nghiệp Fintech tại Việt Nam phát triển mạnh mẽ trong những năm gần đây, trở thành lĩnh vực tiềm năng của nền kinh tế số. Fintech kết hợp công nghệ và tài chính, tối ưu hóa các dịch vụ thanh toán, cho vay và quản lý tài chính. Sự phát triển này đã thúc đẩy nền kinh tế số và mở rộng khả năng tiếp cận dịch vụ tài chính của người dân, đưa Việt Nam trở thành thị trường Fintech hấp dẫn tại Đông Nam Á, thu hút nhiều sự quan tâm của các nhà đầu tư trong và ngoài nước [1].

Tình hình phát triển của startup trong lĩnh vực Fintech tại Việt Nam

Theo báo cáo của Economy and Forecast Review, thị trường Fintech Việt Nam tăng trưởng nhanh chóng, với số lượng công ty Fintech tăng từ 39 vào năm 2015 lên 260 vào năm 2022[2]. Thị trường đa dạng, bao gồm các lĩnh vực như ví điện tử, cho vay ngang hàng (P2P lending), bảo hiểm trực tuyến (Insurtech), v.v.[3]

Ví điện tử

Ví điện tử là ví điện tử, ứng dụng cho phép người dùng lưu trữ, quản lý và thanh toán tiền nhanh chóng, tiện lợi thông qua thiết bị di động. Ví điện tử là lĩnh vực phát triển nhanh trong Fintech tại Việt Nam, với các nền tảng như MoMo , ZaloPay , ShopeePay , Moca đang thống lĩnh thị trường và thay đổi thói quen thanh toán. Tính đến cuối năm 2023, số lượng ví điện tử đang hoạt động đã đạt 36,23 triệu, cho thấy sự tăng trưởng mạnh mẽ, góp phần thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt [4].

Thanh toán bằng mã QR đã trở nên phổ biến hơn ở Việt Nam

Nguồn: Dantri

Cho vay ngang hàng (P2P Lending)

Cho vay ngang hàng là hình thức cho vay trực tiếp giữa cá nhân hoặc doanh nghiệp thông qua nền tảng trực tuyến, bỏ qua các trung gian tài chính truyền thống như ngân hàng. Theo Ngân hàng Nhà nước năm 2023, thị trường cho vay ngang hàng (P2P Lending) tại Việt Nam đang phát triển nhanh chóng với khoảng 100 công ty, trong đó có những cái tên như Fiin , Tima, Trust Circle, Vaymuon [5]Sự phát triển của Fintech và sự cạnh tranh giữa các công ty Fintech và các tổ chức tài chính truyền thống đặt ra những thách thức lớn cho các cơ quan quản lý trong việc duy trì sự cân bằng giữa thúc đẩy đổi mới, đảm bảo cạnh tranh lành mạnh và bảo vệ người tiêu dùng. [6]

InsurTech là gì?

Công nghệ bảo hiểm ( InsurTech ) là ứng dụng công nghệ vào ngành bảo hiểm nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động, tối ưu hóa quy trình và mang lại trải nghiệm tốt hơn cho khách hàng thông qua các giải pháp như bảo hiểm số, trí tuệ nhân tạo và phân tích dữ liệu đang phát triển mạnh mẽ tại Việt Nam, trong đó có một số công ty như TheBank , Bolttech , Global Safe, eBaohiem , Bihama , Eroscare , Papaya, 9Lives, v.v. Thị trường InsurTech hiện có 20 công ty đang hoạt động với mức tăng trưởng doanh thu ấn tượng lên tới 255% trong giai đoạn 2018-2022, thu hút nguồn đầu tư lớn [7].

Papaya cung cấp giải pháp phúc lợi cho nhân viên

Nguồn: Brands Vietnam

Tiềm năng tăng trưởng của startup Fintech tại Việt Nam

Thị trường Fintech của Việt Nam đang chứng kiến sự tăng trưởng bùng nổ, với tổng giá trị giao dịch tăng từ 22,6 tỷ USD vào năm 2022 lên 27,2 tỷ USD vào năm 2023 và dự kiến đạt 31,6 tỷ USD vào năm 2024 (theo BDA Partners) [8]. Có ba yếu tố chính thúc đẩy tiềm năng tăng trưởng này:

Dân số trẻ và sự phát triển của công nghệ di động

Theo We Are Social và Hootsuite vào tháng 2 năm 2023, tỷ lệ sở hữu điện thoại thông minh trong nhóm dân số trẻ tại Việt Nam (15-35 tuổi) ước tính đạt khoảng 94% vào cuối năm 2023 [9]. Thị trường Việt Nam đang nổi lên như một điểm đến hấp dẫn cho các sản phẩm Fintech, đặc biệt là trong lĩnh vực tín dụng cá nhân. Ngân hàng Nhà nước dự báo đến năm 2025, tín dụng cá nhân sẽ chiếm 24% thị trường ứng dụng công nghệ trong dịch vụ tài chính, khẳng định tiềm năng to lớn của thị trường này.

Giới trẻ và xu hướng thanh toán không dùng tiền mặt

Nguồn: Vnexpress

Hỗ trợ của Chính phủ

Việt Nam gần đây đã có những biện pháp chủ động trong việc quản lý và hỗ trợ lĩnh vực Fintech thông qua các văn bản pháp lý cụ thể. Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) đã ban hành Thông tư số 16/2020/TT-NHNN ngày 04 tháng 12 năm 2020, cho phép áp dụng công nghệ định danh khách hàng điện tử (e-KYC) đối với việc mở tài khoản thanh toán quy mô nhỏ (dưới 100 triệu đồng/tháng). Tiếp theo đó, Thông tư số 06/2023/TT-NHNN , ban hành ngày 28 tháng 6 năm 2023, cho phép các ngân hàng thực hiện hoạt động cho vay điện tử đối với các khoản vay có giá trị nhỏ (dưới 100 triệu đồng). Ngoài ra, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 100/NQ-CP ngày 06 tháng 9 năm 2021, chấp thuận đề xuất xây dựng Nghị định về cơ chế thử nghiệm có kiểm soát đối với hoạt động công nghệ tài chính (Fintech) trong lĩnh vực ngân hàng. Những hành động này thể hiện cách tiếp cận chủ động và cam kết của Việt Nam trong việc thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong ngành Fintech [10].

Khu vực và quốc tế

Việt Nam đã ký kết nhiều hiệp định thương mại như EVFTA, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp Fintech trong nước mở rộng ra thị trường quốc tế [11]. Bên cạnh đó, hội nhập khu vực cũng thu hút dòng vốn đầu tư nước ngoài mạnh mẽ, giúp các công ty Fintech có cơ hội phát triển và mở rộng quy mô.

Cơ hội cho nhà đầu tư nước ngoài vào ngành công nghiệp fintech tại Việt Nam

Ngành công nghiệp công nghệ tài chính tại Việt Nam hiện là thị trường hấp dẫn đối với các nhà đầu tư nước ngoài, được thúc đẩy bởi quá trình chuyển đổi số nhanh chóng, dân số trẻ am hiểu công nghệ và các chính sách hỗ trợ của chính phủ.

MoMo , một ví điện tử hàng đầu tại Việt Nam, đã huy động được 200 triệu đô la trong vòng gọi vốn Series E do Ngân hàng Mizuho của Nhật Bản dẫn đầu, cùng với các nhà đầu tư như Ward Ferry, Goodwater Capital và Kora Management. Khoản đầu tư này nhằm mục đích củng cố vị thế của MoMo như một siêu ứng dụng bằng cách nâng cao các dịch vụ tài chính cho 31 triệu người dùng và mở rộng các giải pháp kỹ thuật số cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ [12].

MoMo nhận vốn đầu tư 200 triệu đô la từ Mizuho và các nhà đầu tư toàn cầu

Nguồn: Baotintuc

Bên cạnh đó, Ngân hàng Sumitomo Mitsui của Nhật Bản đã đầu tư 9,2 triệu đô la vào SmartNet, đơn vị vận hành ví điện tử SmartPay tại Việt Nam. Khoản đầu tư này nhằm mục đích thúc đẩy các dịch vụ thanh toán kỹ thuật số và mở rộng thị phần [13]của SmartPay .

Những sự hợp tác này chứng minh tiềm năng to lớn của thị trường công nghệ tài chính Việt Nam đối với các nhà đầu tư quốc tế. Các công ty Nhật Bản có thể tận dụng thế mạnh công nghệ và kinh nghiệm của mình để hợp tác với các công ty khởi nghiệp Việt Nam, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và phát triển các dịch vụ tài chính số, đồng thời đóng góp vào sự tăng trưởng chung của cả hai bên.

Những thách thức cần vượt qua

Mặc dù có tiềm năng tăng trưởng lớn, Fintech Việt Nam vẫn phải đối mặt với nhiều thách thức. Cụ thể, các quy định pháp lý hiện tại chưa rõ ràng là một trong những rào cản lớn nhất. Đặc biệt, các lĩnh vực như P2P Lending và blockchain cần được quản lý chặt chẽ để tránh rủi ro gian lận và tín dụng không an toàn.[14]

Ngoài ra, việc nâng cao nhận thức của người tiêu dùng về các sản phẩm Fintech cũng là một yếu tố quan trọng vì nhiều người, đặc biệt là ở vùng nông thôn, vẫn lo ngại về tính an toàn của các giao dịch trực tuyến và dịch vụ tài chính kỹ thuật số.

Kết luận

Hệ sinh thái Fintech tại Việt Nam đang phát triển mạnh mẽ và có tiềm năng lớn. Với sự hỗ trợ từ chính phủ, dân số trẻ và xu hướng hội nhập quốc tế, lĩnh vực này có thể trở thành động lực chính cho nền kinh tế số. Đây là cơ hội lớn cho các nhà đầu tư nước ngoài, nhưng để thành công, họ cần linh hoạt trong việc thích ứng với các quy định của địa phương và cân nhắc hợp tác với các công ty khởi nghiệp trong nước để tận dụng kiến thức thị trường của họ. Các công ty có thể đầu tư vào công nghệ tài chính tiên tiến và các giải pháp chuyển đổi số để phục vụ các khu vực chưa được phục vụ, đảm bảo phát triển bền vững và an toàn.

[1] https://tapchinganhang.gov.vn/su-phat-trien-cua-fintech-va-thach-thuc-doi-voi-cac-ngan-hang-thuong-mai-viet-nam.htm

[2] https://lanhtevadubao.vn/thi-truong-fintech-tai-viet-nam-thuc-trang-va-giai-phap-29580.html

[3] https://thesaigontimes.vn/thi-truong-fintech-manh-dat-mau-mo-nhung-con-thach-thuc-ve-phap-ly/

[4] https://baodautu.vn/thi-truong-vi-dien-tu-doi-mat-nhieu-noi-so-d217264.html

[5] https://lanhtevadubao.vn/luat-phap-hoa-hoat-dong-cho-vay-ngang-hang-tai-viet-nam-27130.html

[6] https://tapchicongthuong.vn/thuc-trang-hoat-dong-cho-vay-ngang-hang-tai-viet-nam-106492.htm

[7] https://vneconomy.vn/insurtech-tai-dinh-hinh-buc-tranh-thi-truong-bao-hiem.htm

[8]https://kinhtevadubao.vn/thi-truong-fintech-tai-viet-nam-thuc-trang-va-giai-phap-29580.html

[9] https://www.brandsvietnam.com/congdong/topic/332869-Data-Station-41-Digital-Landscape-2023-Thoi-gian-luot-Internet-gap-3-lan-TV-Digital-chiem-hon-nua-ngan-sach-Marketing

[10] https://www.sbv.gov.vn/

[11] https://cafef.vn/hiep-dinh-evfta-se-tac-dong-manh-toi-fintech-va-mobile-money-tai-viet-nam-20200613171752121.chn

[12] https://tuoitre.vn/vi-dien-tu-momo-duoc-dau-tu-them-200-trieu-usd-20211221100609818.htm

[13] https://vietnambiz.vn/startup-fintech-viet-nhan-von-dau-tu-gan-10-trieu-usd-tu-chi-nhanh-cua-ngan-hang-lon-thu-hai-nhat- ban-20221115162736252.htm

[14] https://tapchicongthuong.vn/thuc-trang-hoat-dong-cho-vay-ngang-hang-tai-viet-nam-106492.htm

Đọc thêm những bài phân tích khác